Haftalardır çıkarılması düşünülen sokak köpekleri yasası konuşuluyor. Sokak hayvanları konusu benim hassas olduğum meselelerden. Geçmişte de hayvanlarla ilgili birçok yazı kaleme aldım. Bu yazımda hayvan hakları yasasının içeriğinin nasıl olması gerektiğini genel hatlarıyla ele alacağım.

Sokak hayvanları yasası haftalardır medyada ve sosyal medyada konuşuluyor. Konuyla ilgili binlerce paylaşım yapıldı. Şimdi bu paylaşımların bazılarını hatırlayalım:

Sokaktaki sahipsiz köpekler için kampanya:
https://www.instagram.com/reel/C7YyQztCs7P/?igsh=MXBjZ201NXo2aDc0Zg==

Özgür Özel’in mesajı:
https://www.sozcu.com.tr/ozgur-ozel-den-sokak-hayvanlari-aciklamasi-care-itlaf-degil-p49839

Hafızın hayvanların katledilmesiyle ilgili düşüncesi:
https://www.instagram.com/reel/C7cF02koJc0/?igsh=MTR0dzFlNGc0MDlrYw==

Türkiye’deki sokak hayvanları tartışması Avrupa’nın da radarında:
https://www.sozcu.com.tr/turkiye-deki-sokak-hayvanlari-tartismasi-avrupa-nin-da-radarinda-p50890

Siyasetin başıboş hayvan sınavı:
https://www.sozcu.com.tr/akp-nin-hazirladigi-yasaya-bir-tepki-de-erbakan-dan-p49673

Sahipsiz hayvanlar sorunu nasıl çözülecek (Erdoğan):
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/cumhurbaskani-erdogan-basibos-kopek-sorunumuz-var-oncelik-sahiplendirme-sorunu-kokten-cozecegiz-42469276

Hayvan Yasası:  https://www.instagram.com/p/C7WrIQUIJtp/?igsh=MTB0ejN5dzlocmx3cg==

Avrupa’da sokak hayvanları:
https://www.instagram.com/p/C7gMrYzIb0K/?igsh=bmI5enJteGpiZHBv

Sokak Köpekleri yasası:
https://www.instagram.com/p/C7UKn5qNvY3/?igsh=MWp3eGt2M2JmZ2oyZQ==

Bu yasanın çıkacağının duyulması bile hayvan düşmanlarını tetiklemeye yetti. Maalesef buna birçok örnek verebiliriz. Şimdilik ön plana çıkan Yozgat ve Şanlıurfa’yı örnek olarak paylaşacağım (tabii beni çok üzdüğü için sosyal medyada bu katliamlarla ilgili çıkan haberlerin bir çoğunu paylaşmayacağım):

Şanlıurfa:
https://yesilgazete.org/urfadaki-hayvan-haklari-aktivistleri-sehirdeki-kopekler-icin-ayaga-kalkti-sokaklarda-kopek-kalmamis/

Yozgat’ta 20’den fazla köpeği iğne ile öldürdüler haberi:
https://www.sozcu.com.tr/vahset-20-den-fazla-kopegi-igne-ile-oldurduler-p54927

Güvenli Sokaklar Derneği diye bir dernek kurulmuş, onlar da çıkarılması düşünülen kanunu (ötenazi dahil) destekliyor ve bu konuda onlar üzerinden lobi yaptırılıyor.

Yapılması gerekenleri aşağıda sıralamadan evvel kesinlikle yapılmaması gerekenin de altını çizmek istiyorum. Evcil hayvanların bulaşıcı ve ölümcül bir hastalık yakalanmasının dışında (ki bu testle somut bir şekilde kanıtlanabilir) kesinlikle hayatlarına son verilmemeli. O masum hayvanları öldürmek veya öldürmeyi düşünmek bile insanlık suçudur. Aşağıda da belirttim, şimdiden söyleyeyim, ben her evcil hayvanın rehabilite edilebileceğini ve mutlu bir yaşam hakkına sahip olduğuna inanıyorum.

Yapılması gerekenler

Şimdi gelelim yapılması gerekenlere. Ana prensibi çizdikten sonra yapılması gerekenleri sıralayacağım.

Öncelikle ben de sokakların hayvanlar için uygun bir yaşam alanı olmadığını düşünüyorum. Sokaklarda hayvanların yaşam sürelerinin ortalama 3 sene olduğunu biliyorum. En az 10-15 sene ortalama ömrü olacak kedi ve köpeklerin bu kadar kısa süre yaşamalarını ve yaşarken de sürekli eziyet çekmelerini hiçbir gerçek hayvansever istemez. Sokakta kalan hayvanların erken ölümü çok farklı sebeplerden kaynaklanabiliyor. Araba çarpması, diğer köpeklerin veya insanların saldırısı, hijyen eksikliği, bulaşıcı hastalığa yakalanmaları ve kötü beslenme aklıma ilk gelenler. Ayrıca büyük çoğunlukla insanların tetiklediği veya köpeklerin travmaya maruz kalmasından kaynaklanan saldırıların da önüne geçmenin yolu sokakları hayvanların yaşam alanı olmaktan çıkarmaktır. Bana göre hayvanların hepsinin ya sahiplendirilmesi ya da hayvan rehabilitasyon merkezlerinde hayvan haklarına yakışır bir şekilde yaşamlarını sürdürmelerinin sağlanmasıdır. Yapılması gerekenleri aşağıda detaylı sıralıyorum:

1) Hayvan rehabilitasyon merkezlerinin açılması

Türkiye’de önce her ilçede sonra da ilçe yetmiyorsa, ilgili mahallelerde hayvan rehabilitasyon merkezlerinin açılması gerekiyor. Aklımdaki yöntem kamu, özel ve STK’ların güçlerini birleştirmesidir. Burada en önemli sıkıntı hayvan rehabilitasyon merkezlerine kaynak aktarımıdır. Hayvan rehabilitasyon merkezlerinin işletmesinin zaten borca batık durumda olan belediyelere bırakılmaması gerekir. Belediye yardımcı olabilir, ancak işin doğrusu operasyonları gerçek hayvansever ve eğitim almış bireylerin özel sektör veya STK çatısı altında yürütmesidir. Esasında buna en uygun yapı sosyal girişimdir. Sosyal girişimin Türkiye’deki kanunlarda bir tanımı olmadığı için şimdilik bir tüzel kişilik çatısı altında ideale yakın bu işletmeler açılabilir. Burada işletmelerin kalitesinin yüksek tutulması için yeterli kaynağın geliştirilmesi ve sağlanmasının önemini bir kez daha vurgulamak isterim. Yeterli kaynağın sağlanması için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:

a) İlgili işletme belli ırkların üretimini ve satışını yapabilir. Ürettiği kontenjan kadar belli sayıda sokak köpeğine de bakabilir.

b) Belediyeler kaynaklarının bir kısmını bu işletmelere hibe edebilir. Bu işletmelere yapılacak hibe maddi veya insan kaynağı şeklinde olabilir.

c) Yakın çevredeki yenilenebilir enerji üretim veya dağıtım tesisleri yaptıkları cirodan ufak bir payı bu işletmelere aktarabilir.

d) Aynı mahallede veya ilçede yaşayanlar bu işletmelerde gönüllü çalışabilir, işletmelere bağış yapabilirler. Eğer bu işletmeler STK statüsünde değilse, o zaman ilgili STK’larla işbirliği yapabilirler.

2) Evlat edinmenin hızlandırılması

Bu işletmelerde sokak hayvanlarının düzgün bakımlarının yapılması, onlara en azından temel seviyede eğitim verilmesi, kısırlaştırılması ve resimlerinin çekilip dijital mecralarda paylaşılarak evlat edinilme süreçlerinin hızlandırılması gerekiyor. Bu evlat edindirme sadece Türkiye için değil, yurt dışında da yapılabilir. O yüzden hayvanların tanıtımını yapan dijital mecraların Türkçe ve İngilizce olması gerekir. Türkiye’deki güzelim kedi ve köpekleri sahiplenmek için büyük talep olacağını düşünüyorum.

3) Hayvan sahiplerine ayrıcalık tanınması

Bana göre her hayvan sahibi veya hayvanlara bakan insanlar birer kahramandır. Bunun için devletin hayvan sahiplerine ayrıcalık tanıması gerekiyor. Bu ayrıcalıkların lafı hiç dolandırmadan finansal olması gerektiğinin altını çizmek isterim. Çünkü hayvanlara bakan insanlar büyük fedakârlıklarla kendi ceplerinden harcıyorlar ve bunu bazen çok zorlansalar da can-ı gönülden gerçekleştiriyorlar. Bunun için hayvan sahiplerine bana göre aşağıda sıralayacağım şekilde (veya benzeri) ayrıcalıkların kanun çıkarılarak sağlanması gerekiyor:

a) Vergi Avantajları: KDV, Gelir Vergisi vb.

b) Mama ve veteriner katkı payı

c) Hayvan rehabilitasyon merkezleri için devlete ait arazilerin tahsis edilmesi

Pet sahipleri için maliyet düşürme stratejileri

Tüm bunları saymışken bu arada “Evcil Hayvan (Pet) Sahipleri İçin Maliyet Düşürme Stratejilerini” paylaşmak isterim (bkz: https://petmekan.com/veteriner-ucret-tarifeleri/#:~:text=Erkekler%20i%C3%A7in%20k%C4%B1s%C4%B1rla%C5%9Ft%C4%B1rma%20%C3%BCcreti%20ortalama,TL%20aras%C4%B1nda%20bir%20maliyet%20gerektirmektedir). Pet sahipleri için veteriner masrafları oldukça yüksek olabilir, ancak bazı maliyet düşürme stratejileri ile bu giderler yönetilebilir bir seviyeye indirgenebilir. İşte uygulanabilecek bazı stratejiler:

• Düzenli Kontroller: Evcil hayvanınızın düzenli olarak veteriner kontrolünden geçirilmesi, büyük sağlık sorunlarının önüne geçebilir ve ileride oluşabilecek daha büyük masrafları önler.

• Kapsamlı Sigorta: Çeşitli veteriner sigorta seçeneklerini araştırın. Kapsamlı bir plan, beklenmedik acil durumlar ve tedavileri kapsayarak uzun vadede tasarruf sağlayabilir.

• Kendin Yap Uygulamaları: Basit bakım işlemleri ve günlük kontrolleri evde yapmak, veteriner ziyaretlerini ve dolayısıyla masrafları azaltabilir.

• Toplu Alımlar ve İndirimler: Evcil hayvanınızın ihtiyacı olan yiyecek, kum ve diğer temel malzemeleri toplu halde satın alarak maliyet avantajı sağlayın.

• Meşru İndirimlerden Yararlanma: Bazı veteriner klinikleri, belirli koşullarda indirimler sunabilir. Bu indirimleri takip ederek uygun fiyatlı hizmetlere ulaşın.

• Mali Yardım Organizasyonları: Ödeme güçlüğü çeken pet sahiplerine mali yardım sağlayan organizasyonlar mevcuttur. Bu tür kaynaklardan destek almak mümkün olabilir.

Bu stratejiler, evcil hayvan sahiplerinin veteriner masraflarını minimize etmelerine yardımcı olabilir. Her zaman maksimum tasarruf için, hizmet ve ürün seçeneklerini düzenli olarak gözden geçirip, aile bütçesini zorlamadan petlerin sağlıklarını korumak önemlidir.

4) Tüm sokak hayvanlarının kısırlaştırılması

Bu konuda seferberlik ilan edilmesi gerekiyor. Gerekirse ülke çapında kampanyalar düzenlenebilir. Burada amaç sokaktaki tüm kedi ve köpeğin hızlı bir şekilde üremesinin önüne geçmektir. Bunun için kısırlaştırma veya alternatifleri her mahallede uygulanmalıdır.

Bence herkesin sorununa deva olacak bu uygulamalar gerçekleşirse, hem hayvanseverler hem de köpek saldırılarından mağdur olmuş vatandaşlarımız sonuçtan memnun kalacaklardır.

Burada esas amaç evcil hayvanların ve insanların bir arada bir ahenk içerinde mutlu yaşamalarını sağlamaktır. Yukarıda saydığım çözümler bana göre çok zor değil. Yapılan planlamaların başarıyla icra edilip bir sonuca ulaştırılması için iki önemli unsura ihtiyacımız vardır:

1) Tüm icraatı mümkün kılacak nitelikte kaynak

2) İcraatı gerçekleştirecek akıllı, dürüst, ahlaklı, eğitimli ve vicdanlı insan.

Maalesef şimdiki Türkiye ortamında her ikisi de zordur ama imkânsız değildir. Doğru bir organizasyonla, çürükler ayıklana ayıklana ve başarı hikayeleri paylaşıla paylaşıla zamanla herkesi mutlu edecek sistem oturtulabilir. Sabırlı olmak ve bu uğura baş koymak gerekir.

Ben şahsen yaşanan tüm sıkıntılara, ahlaksızlıklara ve vicdansızlıklara rağmen Türkiye’de bunun mümkün olduğunu düşünüyorum.  Bu uğura baş koyacak ve yapılan tüm çalışmaların hakkını verecek azınlık bize yeter.


Bonus:

1) Geçmişte hayvanlarla ilgili yazdığım yazıların linklerini de aşağıda paylaşıyorum:

Bilinçli hayvan sahipliği desteklenmeli (04.02.2024)
https://www.serhansuzer.com/tr/bilincli-hayvan-sahipligi-desteklenmeli

Hayvanları ve tüm canlıları sevmek (11.10.2018)
https://www.serhansuzer.com/tr/hayvanlari-ve-tum-canlilari-sevmek

Hayvan sevgisine layık olabilmek (19.07.2020)
https://www.serhansuzer.com/tr/hayvan-sevgisine-layik-olabilmek

Elveda Betsy, hoş geldin Sunny (17.04.2021)
https://www.serhansuzer.com/tr/elveda-betsy-hos-geldin-sunny

Sunny’i yaşamak ve Sunny’den öğrenmek (17.06.2021)
https://www.serhansuzer.com/tr/sunnyi-yasamak-ve-sunnyden-ogrenmek

Ülkemizde hayvan haklarının hakkını verebilecek miyiz? (24.07.2021)
https://www.serhansuzer.com/tr/ulkemizde-hayvan-haklarinin-hakkini-verebilecek-miyiz

Hayvan hakları evrenseldir (29.01.2023)
https://www.serhansuzer.com/tr/hayvan-haklari-evrenseldir

2) Bu yazıyı kaleme aldıktan sonra bir süre bu konuda farklı mecralarda sürekli haberler çıktı. Bunları paylaşıyorum:

Hayvan kanunu:
https://www.instagram.com/reel/C9Vei70gPGq/?igsh=MWdwYTdjOWRwZjV3Mw==

Sokak hayvanları için Trabzon’da yapılan eylem:
https://www.instagram.com/reel/C9Z8psNsVAC/?igsh=ZW52cWljdHppZTRv

Sokak hayvanları için ötanazi kararı:
https://www.sozcu.com.tr/sokak-hayvanlari-tasarisi-meclis-te-akp-den-otanazi-karari-p65861

Hayvan katliamını durdurmak için CİMER’e şikâyet:
https://www.instagram.com/reel/C7ZyMFtg3-v/?igsh=MWgxb2dlZDUzemxvNA==

Sokak köpeğinin 1 günü:
https://www.instagram.com/reel/C8-UHE5sCYn/?igsh=MTluaHJuMmUyM2NwdA==

Sokak köpekleriyle sahiplenilmiş köpeklerin Bebek’te beraber yüzüşü:
https://www.instagram.com/p/C9MxHJ_oa0B/?igsh=MmdpcXRyM25kcjVu