Türkiye’nin İngilizcesinin Türkçe’deki gibi “Türkiye” diye değiştirilmesi için T.C. Dışişleri Bakanlığı önce büyükelçiliği bulunan tüm ülkelere resmi bildiri gönderdi sonra da Birleşmiş Milletler nezdinde başvuru yaptı ve kabul ettirdi. 2019 yılında “Türkiye’nin ismi neden Turkia olmalıdır” başlıklı blog yazımı sosyal medyada paylaşmamla bu konudaki ilk ciddi tartışmaları başlatan ve değişimi tetikleyen biri olarak bu konuda adım atılması şahsen beni memnun etti ancak bu isim değişikliği yeterli değil, bana göre ileride bir düzeltme daha yapılacak.   

Bir asıra yakın bir süredir yapılan bir yanlışı düzeltmek için 2019 yılının nisan ayında bir yazı kaleme almıştım. Türkiye’nin İngilizce isminin aynı zamanda Hindi anlamına gelene “Turkey” kelimesi yerine “Türk’ün ülkesi” anlamına gelen “Turkia” kelimesiyle değiştirilmesinin hem ülke onuru için hem de İngilizce’de yapılan bir irregularity’i düzeltmek için gerekli olduğunu yazmıştım. Sosyal medyada binlerce yorum alarak büyük bir tartışma başlatan ve akabinde değişimi tetikleyen bu ilk yazıyı tekrar paylaşıyorum: https://www.serhansuzer.com/tr/ulkemizin-ingilizce-adi-turkia-olmali

Sonrasında aylar yıllar geçtikçe konuyu takip etmek, bu davayla ilgili gelişmeleri sizlere aktarmak ve hatırlatmak için bulduğum her fırsatta birçok yazı kaleme aldım. Bunları da sırasıyla aşağıda paylaşıyorum:

https://www.serhansuzer.com/tr/egitimli-kesimin-yetersizligi-ve-kisilik-sorunlari

https://www.serhansuzer.com/tr/sikca-sorulan-sorulara-cevaplarim-8 (74. ve 75. sorulara ve cevaplarına bakın)

https://www.serhansuzer.com/tr/cine-ilk-gidisimde-gunes-enerjisi-etkinliginde-yaptigim-konusma

https://www.serhansuzer.com/tr/turkia-kampanyam-karsiligini-bulmaya-basladi

https://www.serhansuzer.com/tr/kastamonulu-genclerin-iklim-degisikligi-konusunda-bilinclenmesi

 

Tüm bu çabalar ve sosyal medyadaki tartışmalar Devlet Erkanı’nın dikkatini çekti ve geçen senenin son ayında Türkiye nezdindeki büyükelçiliklere bundan sonra Türkiye’ye İngilizce “Türkiye” denmesi için bir resmi yazı yollandı. Değişimin ilk adımı atıldığı için bu gelişmeyle ilgili memnuniyetimi belirten ancak atılan adımın yeterli olmadığının da altını çizen bir başka yazı kaleme aldım:

https://www.serhansuzer.com/tr/made-in-turkiye-degisikligi-ile-ilk-dogru-adim-atildi

Şimdi de haziran ayına girerken T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın girişimleriyle Birleşmiş Milletler'de (BM) İngilizce "Turkey" olarak geçen ismini Türkiye olarak değiştirdi. Bu da tüm dünyadaki haberlerde patladı (Bknz: https://www.geo.tv/latest/420470-renaming-turkey-is-now-turkiye) Benim bu konuya kafayı takmış ve kampanya başlatmış olduğumu bilen dünyanın her köşesindeki arkadaşlarımdan onlarca mesaj aldım. Bana genelde tebrik tadında yollanan bu mesajlara da şu cevabı verdim:

Thank you for sharing this article with me. I am aware of it. When I started a campaign to change our country name in English from “Turkey” to “Turkia” in 2019, I received thousands of comments on social media and made an impact on State Officials. At the end, it worked. Turkish Government sent an official notification to all countries’ embassies to change our name to Türkiye (which is Turkish) last December and recently informed the UN. This is a good step forward but not sufficient. The proper name in English should be Turkia (Estonia - Country of Eston, Bulgaria - Country of Bulgar, Australia, Italia, Bosnia, India etc.). English speakers cannot pronounce Türkiye. We will see what happens in the future.

 

Bu mesajıma karşılık yine de bir ülkenin isminin değişme sürecine kadar giden etkili bir kampanya yürüttüğüm için tebrikler aldım. Tüm bunları size aktardıktan sonra yanlış anlaşılmanın önüne geçmek için geçen yazımda kaleme aldığım Turkey-Türkiye-Turkia arasındaki karşılaşmayı sizlere yine aktarmak isterim:

 

“Turkia” neden doğru?

“Turkey” kelimesinin “Türkiye” olarak değiştirilmesini ilk adım olarak olumlu bulduğumu, ancak bunun yeterli olmadığını da belirtmek istiyorum. Çünkü “Türkiye” Türkçe bir kelimedir ve kendi dilinizdeki bir kelimeyi başka bir dile yerleştiremezsiniz. Örneğin İngilizce’de “ü” harfi yoktur. Hatta sadece İngilizce konuşanlara “ü” harfini telaffuz ettiremezsiniz, dilleri dönmez. “Ü” yerine “u” derler. Bir de “Türkiye” kelimesinin geri kalan -kiye bölümünü nasıl telaffuz edeceklerini bilemezler. İngilizceyi ana dili olarak konuşanların hepsi Türkiye kelimesini farklı telaffuz edeceklerdir. Kafanızda canlandırabilmek için örneklendireyim. “Şunu nasıl telaffuz ediyorsun” diye “Türkiye” veya ü harfi kullanmamak adına “Turkiye” kelimesini İngiliz veya Amerikalıların önüne koyun, şöyle farklı telaffuzlar ortaya çıkar: “Turkiy” “Törkiy” “Turkay” “Törkay” “Turkaye” “Törkaye” vb. Ne demek istediğimi anlatabildim mi?

 

Gerekçe ve dünyadan örnekler

İngilizce’de -ia eki Türkçe’deki -istan ekinin muadilidir. Yani bir ulusun veya etnik kökenin sonuna -ia getirdiğiniz zaman “onun ülkesi” tanımlamasını yaparsınız. Örnek vermek gerekirse Bulgaria, Bulgar’ın ülkesi, Malaysia, Malay’ların ülkesi, Estonia, Eston’un ülkesi anlamında kullanılır. Bütün dünyada bu böyledir. Size birçok başka örnek verebilirim:

 

Albania, Algeria, Armenia, Australia, Austria, Bosnia, Bulgaria, Croatia, Estonia, Georgia, India, Indonesia, Mongolia, Nigeria, Romania, Russia, Saudi Arabia, Serbia, Syria ve burada sayamadığım daha birçok başka ülke.”

 

Her ne kadar ana dilimiz Türkçe’yi konuşmayı seviyor ve tüm dünyada yaygınlaştırmak için ileride adımlar atacağımı bilsem de “tüm dünyanın ortak dili İngilizce olmuştur” gerçeğini de kabul ediyorum. Dünyada açık ara en fazla konuşulan lisanı İngilizcedir (birinci veya ikinci lisan olması farketmez, önemli olan konuşuluyor olması).

Tüm konuşulan dillere baktığınızda da Çin’i ve Hindistan’ı milyarlık nüfusları olmasından dolayı saymazsak (ki Çin’de Mandarin açık ara en fazla konuşulan dildir, buna rağmen Mandarin konuşanların sayısı Çin’in nüfusunu geçmez. Çin’de ikinci sırada Kantonca bulunur ve başka diller de mevcuttur. Kantonca da yaklaşık 100 Milyon Çinli tarafından konuşulur. Hindistan’da da en fazla Hindu dili sonrasında da Urdu konuşulur. Onlar da birkaç yüz milyonluk nüfus tarafından konuşulur). Hindistan’da 150’nin üzerinde dil ve lehçe vardır. Yine en popüler diller arasında İspanyolca 22 ülkede yaklaşık 500 Milyon kişi tarafından konuşulur. Birkaç milyar insanın konuştuğu tek lisan İngilizce’dir. O yüzden eğri oturup doğru konuşmak lazımdır. İngilizce geçtiğimiz yüzyılda tüm dünyada açık ara en fazla yaygınlaşan dil olmuştur, tüm dünyanın ortak dili konumunu çoktan haketmiştir.

Her dili de kendi içinde değerlendirmek gerekir. Kendi dilinizden bir kelimeyi zorla İngilizce’ye sokmaya çalışırsanız bu hareketi bünye kaldırmaz, İngilizce konuşanlar bir türlü adapte olamazlar. Dilleri dönmeyen bir ü harfini de insanlara zorla söylettiremezsiniz. Ayrıca u harfiyle bile yazılsa Turkiye kelimesini herkes farklı telaffuz eder.

Bu konuyla ilgili çıkan bir BBC haberini sizlerle paylaşmak isterim: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61727567#:~:text=Birle%C5%9Fmi%C5%9F%20Milletler%27de%20(BM),tercih%20edilip%20edilmeyece%C4%9Fi%20hen%C3%BCz%20bilinmiyor.

Özetle şunu diyor haberde: … bu değişiklik BM'de hayata geçse de tüm ülkelerde günlük kullanımda Türkiye adının tercih edilip edilmeyeceği henüz bilinmiyor.

İngiltere ve ABD hükümetlerinin internet sitelerinde ülke adı "Turkey" olarak yer almaya devam ederken BBC de İngilizce haberlerinde aynı adı tercih ediyor.

Bilmem anlatabildim mi?

Bu yüzden hepimizi rencide eden ülkemizin “Turkey” isminin “Türkiye” diye değiştirilmesini olumlu bir adım olarak buluyorum ancak ileride mutlaka bu ismin de İngilizce’de olması gerektiği gibi “Turkia” kelimesiyle tekrar değiştirileceğini düşünüyorum. Tarih bunu da yazacak. Benim gibi her konuda proaktif davranan herkes “Turkia” kelimesini şimdiden kullanabilirler. 

 

Bonus: Türkiye'nin İngilizce isminin "Türkiye" olarak Birleşmiş Milletler nezdinde değiştirilmesi haberi tüm uluslararası mecralarda haberlere konu oldu. Hatta Amerika'da komedi skeçleri yapan Trevor Noah bile bizim "Türkiye" konusunu kendine özel bir üslupla ele aldı (benim dillendirdiğim sorunları dalga geçerek söylemesi de bir rastlantı oldu): Bird Causes Turkey To Consider Changing Its Name | The Daily Show - YouTube

 

Tag: eğitim