Türkiye dahil birçok ülkede başlayan aşılama süreci beraberinde de birçok tartışmayı getirdi. Aşı olmalı mıyız? Hangi aşı en iyisi? Aşı tercihimiz olacak mı? Bize ne zaman sıra gelecek? Kısıtlamalar ne zaman kalkar? Aşı tüm dünyada pandemiyi bitirecek mi?  Bu makalemde bu soruların cevaplarını arayacağız.

Öncelikle şunu belirtmem lazım. Bu konunun uzmanı değilim. Ancak uzmanların yazdığı yazıları çokça okuyarak kendi mantığımı oluşturdum diyebilirim. Soruların hemen cevaplarına geçelim. Cevapları teknik olmayan, kolay anlaşılır bir dilde yazmaya çalışacağım.

Aşı olmalı mıyız?

Kesinlikle olmalıyız. Başarı oranı %50 olarak gösterilen aşılar bile hiç yoktan iyidir. Keza başarı oranı %95 olan aşılar (BioNTech, Moderna) bile mevcut. Türkiye’ye gelen Çin aşısı da çok tartışılıyor. Tartışmaya gerek yok. Klasik aşı metodolojisiyle yapılan bu aşıyı olmak hiç olmamaktan daha iyi bir seçenek. Kendinize en azından belli bir süre koruma sağlama olasılığını geri tepmemek lazım.

Hangi aşı en iyisi?

Pfizer’la anlaşıp aşısını piyasaya çıkaran BioNTech bana göre iki sebepten dolayı en iyisi. Birincisi uyguladıkları M-RNA metodu virüslere uygulanan yeni bir aşı teknolojisi. Basit bir anlatımla açmak gerekirse, hücreye girmiş virüsü çıkararak ve/veya hücrenin girişini kapatarak Covid-19 virüsünün yaşamını idame etmesinin önüne geçiyor yani virüsü elimine ediyor. Başarı oranının da Pfizer ve BioNTech tarafından %95 olarak deklare edilmesi aşının Covid-19 salgınına karşı ne kadar etkin olabileceğini gösteriyor. Aynı metodolojiyi kullanan Moderna’ya karşın Biontech’in aşısını tercih etmemin sebebi de Uğur Şahin ve Özlem Türeci’ye karşı duyduğum güven. Alman zihniyetiyle standartlardan ödün vermeden üretilen bir aşı ve bu çiftin kişiliği onların ürettikleri aşıya tamamen güven duymamı sağlıyor.

Aşı tercihimiz olacak mı?

Olmayacak gibi duruyor. Şu anda Türkiye’ye sadece Çin aşısı geldi. Diğer aşılar gelecek mi bilemiyoruz. Gelirse ve seçme şansımız olursa BioNTech’in aşısını olmayı tercih ederim. Tabii “Çin aşısı olman gerekiyor, seçim hakkın yok” derlerse yapacak bir şey yok, aşı aşısızlıktan iyidir.

Eğer imkan bulup yurtdışında BioNTech aşısını yaptırma olanağı olursa bu da benim için şahsen bir alternatif olabilir. Şu an için memlekette ne geçerliyse o yoldan ilerleyeceğiz.

 

Piyasaya çıkmış aşılar mutasyona uğramış Covid-19 virüsüne karşı da etkili mi?

Açıkçası tüm aşıların durumunu bilemiyorum ama BioNTech'in aşısının virüsün varyantlarının da elimine edilmesi konusunda etkili olduğu raporlarda yazıyor. Hatta bu konuyla ilgili çıkmış bir yazıyı paylaşmak isterim: BioNTech/Pfizer vaccine found effective against Covid-19 variant | Financial Times (ft.com)

Bu yazıda da belirttiği gibi BioNTech'in değişime uğramış virüs için de aynı etkiyi gösterdiğini, göstermediği takdirde de aşının farklı bir versiyonunu 6 hafta gibi kısa bir süre zarfında çıkarabileceklerini bildirmişler. Uzun lafın kısası, BioNTech aşısı olanların virüs mutasyona uğrasın veya uğramasın şimdilik arkası sağlam gibi duruyor.

Aşılar ülkelere neden geç giriyor?

Bunun iki sebebi var. Aşı şirketlerinin üretim kapasitelerine göre dağıtım yapmaları birinci sebep. Milyarlarca insan aşı olmayı bekliyor, arz talebi karşılamakta zorluk çekiyor. Yine de aşı şirketlerinin üretim kapasitelerini artırmak için ellerinden geleni yaptıklarını okuyoruz.

İkinci sebep de devletlerle aşı şirketleri arasında yapılan görüşmeler. Bu görüşmelerde neler konuşulduğunu hiçbirimiz bilemeyiz. Gecikmelerin herhangi bir sebebi olabilir. Örneğin gümrük kanunları gecikmeye sebebiyet verebilir. Ya da aşının tıbbi anlamda onay süreçleri ve süreleri ülkeden ülkeye değişiyor. Bu da bir etken. Başka bir örnek de halkının menfaatini düşünen devletler olduğu gibi birilerinin bu işlerden nemalanması için süreci geciktiren devletler de var. Bu da ülkeden ülkeye değişiyor.

Bize ne zaman sıra gelecek?

Bunu hiçbirimiz bilemiyoruz. Öncelik tabii ki sağlık çalışanlarının ve yaşlı veya kronik hastaların. Yaza kadar bana sıra gelirse memnun olurum. Şimdilik kendimizi maske, mesafe ve hijyenle korumaya devam edeceğiz. İçinde bulunduğumuz süreçte sabredip kendimizi korumaya devam etmek en iyi seçenek. En azından tünelin ucundaki ışığı görüyoruz artık.

Kısıtlamalar ne zaman kalkar?

Benim gözlemim aşılama ilerlediği dönemde kısıtlamalar yavaş yavaş kalkar. Muhtemelen kısıtlamaların hafiflediğini önümüzdeki 1-2 aylık süreçte göreceğiz. Önemli olan salgının etkilerinin azaldığını gözlemlemektir. Aşıların bu sürece önemli bir katkısı olacaktır. Aşılar etki ettikçe ve salgının etkileri azaldıkça kısıtlamalar da kademeli olarak kalkacaktır.

Aşı pandemiyi bitirir mi?

Herkes aşı olursa bitirir. Dünya’da 8 milyarın üzerinde insandan bahsediyoruz. Bu süreç yıllar alabilir. Şöyle bir gerçek var. Önemli bir çoğunluk aşı olursa pandeminin etkisinin kırıldığını çok net gözlemleyebiliriz. Ama her halükarda tedbiri elden bırakmamak gerekiyor.

Tüm bu soruları cevapladıktan sonra bazı temennilerde bulunmak istiyorum. Başta kendi yurdumun insanları olmak üzere Dünya’daki tüm insanlara sesleniyorum: Bu pandeminin sona ermesi için artık bir çözüm yolumuz var. Aşı olmama gibi bir lüksümüz yok. Hepimizin aşı olması gerekiyor. Aşılanma konusunda sabredip sıramızı bekleyeceğiz. Covid-19 salgınını tarihin karanlık sayfalarına hep birlikte gömeceğiz. Ha gayret!

Etiket: sağlık