Geçenlerde BMW Vakfı’nın desteklediği önemli bir ustalık dersine (masterclass) denk geldim. “Kutuplaşan bir dünyada nasıl dengeyi sağlayıp gerginlik ve çatışmayı çözebileceğimize dair” bir eğitim olduğunu okuyunca katılmaya karar verdim. Derin demokrasi adı altında Myrna Lewis’in verdiği bu eğitimdeki bazı bilgileri ve deneyimlerimi aktaracağım.

BMW Vakfı sağ olsun, Myrna Lewis’in verdiği Derin Demokrasi eğitiminin duyurusunu yaptıklarında, merakımdan içeriğini okudum. Özetle (https://www.lewisdeepdemocracy.com/ linkinde görebileceğiniz tanımı) paylaşıyorum: Lewis Derin Demokrasi yöntemi, güçlü ancak öğrenmesi kolay ve çok çeşitli yaşam koşullarına uyarlanabilen bir eğitim sağlar. Bunu öğrenmenin, tüm bakış açılarını dâhil etmenize ve gerginlik ve çatışmaları tanıma ve çözme konusunda ustalaşmanıza yardımcı olacağını okuyunca, eğitimi almaya karar verdim. Çünkü içinde bulunduğumuz dönemde yaşadığımız her yerde bir gerginlik, çatışma, şiddet ve insanların mutsuzluğuna tanık oluyoruz. En azından kendi yakın çevremizde sorunları gidermek adına bu yöntemi nasıl kullanabileceğimizi öğrenmek istedim. Bir de tabii eğitimi verecek olan Myrna Lewis’in özgeçmişi dikkatimi çekti. Öncelikle Lewis’i tanıyalım:

Myrna Lewis kimdir?

Myrna, dönüştürücü liderlik ve kolaylaştırma alanında önde gelen bir düşünür ve uygulayıcıdır. Merhum kocası Gregory Lewis ile birlikte Lewis Derin Demokrasi Yöntemi'nin kurucu ortağıdır. Söz konusu yöntemi; Güney Afrika'daki kamu hizmetleri kuruluşunun ırkçı Apartheid güdümlü bir organizasyondan, ülkenin yeni demokrasisine uyum sağlayan yapıya dönüşmesine yardımcı olurken geliştirmişlerdir. Myrna'nın klinik psikoloji alanında yüksek lisans derecesi vardır. Myrna, kişisel, sosyal, politik değişim, çeşitlilik ve azınlık sorunlarından kaynaklanan karmaşık konularda yerel ve uluslararası danışmanlık yapmaktadır. Myrna, Washington merkezli Ashoka Vakfı'nın 2001 Ashoka Bursu ödülünü almıştır. 2006 yılında Birleşmiş Milletler, Derin Demokrasiyi Afrika'nın önde gelen 80 yeniliğinden biri olarak kabul etti. 2008 yılında Myrna, Güney Afrika'da Yılın İş Kadınları ödülünde Finalist oldu. Myrna iki çocuk annesi ve dört çocuk büyükannesidir.

Yöntemin zorlu koşullardaki çıkış noktası

Şimdi de Lewis’in yönetimiyle ilgili sizleri kısaca bilgilendirelim: Güney Afrika'da Apartheid'dan yeni demokrasiye geçişte doğmuş bir yöntem. Beyazlar lehine ırk ayrımcılığına dayalı Apartheid döneminden yeni demokrasiye geçerken çıkan ciddi çatışmaları gidermek için geliştirilen bu yöntem dikkatimi çekti. Çünkü Güney Afrika’da 2010 senesinde bulundum. Oradaki siyahilerin beyazlara ne kadar büyük bir öfkeyle baktıklarını yerinde gözlemleyebildim. Oradaki sıkıntılarla başa çıkabilme yönteminin dünyadaki tüm çatışmaları gidermenin yolu olabileceğini düşündüğüm için de bu eğitim beni heyecanlandırdı.

Lewis Derin Demokrasi yönetimi Psikolog Myrna ve Greg Lewis tarafından geliştirildi ve Arnold Mindell'in Süreç Odaklı Psikolojisinden esinlenildi. Geleneksel Newtoncu düşünceden Kuantum düşüncesine ve son teknolojiyle bağlantılı psikolojik teorilere geçildi.

Lewis metodolojisine giriş konusunu kendi ağzından dinleyelim: https://www.youtube.com/watch?v=s138yQxhuHI&t=2s

Yöntem hakkındaki giriş bilgileri

Myrna Lewis’in Derin Demokrasi tekniklerine dair başlangıç seviyesinde bazı bilgiler aktaralım:

• Bir grubun duygusal akıntılarından ve bilgeliğinden yararlanın.
• Karar verme konusundaki direncin farkına varın ve üstesinden gelin.
• Gruptaki tüm sesleri duyun.
• Farklı görüşler ortaya çıkarın.
• Güvenle gerilime adım atın ve içinden geçin.
• Kararlara ve değişime 'katılım' kazanın.
• İnsanların bulunduğu her ortam esasında bir enerji alanıdır. Bu enerji alanını pozitif veya negatif anlamda etkilemek herkesin elinde.
• Sorunları çözmek için herkesin kendi tarafındaki söylemlerini dinledikten sonra empati kurup anlamaya çalışın.
• Farklı söylemlerle ortaya çıkan çatışmada ortada bulunan (middle person) yani tarafsız hareket eden kişiler önemli şahsiyetlerdir ve sorunları çözmek onların elindedir.
• Çatışmayı bir gelişim fırsatına dönüştürmek için herkesin kendini haklı bulduğu ve ulaşmak istediği sonuçlardan çok daha farklı bir sonuç ortaya çıkabilir. Bu herkesin söylediğinden farklı olan sonuç gelişme ve büyüme için büyük bir fırsat yaratabilir.
• Gerginlik ve çatışma kötü bir şekilde anılıyor; ancak bunlar dönüşüm için fırsatlardır.
• Her şeye muhalefet eden kişiler de önemli şahsiyetlerdir. Onların söylediklerine iyi kulak verin. Çözüm yolu onların söylemlerinde ve dillendirdikleri konularda olabilir.

Bazı temel ilkeler

Şimdi gözünüzde daha iyi canlandırmak için, Myrna Lewis’in aldığımız bu eğitime benzer içerikli bir TED Talk’unu sizlerle paylaşmak isterim: https://www.youtube.com/watch?v=FsFz1H447kk

Myrna Lewis’in, düşmanlarla yüzleşmenize, çatışmayı çözmenize, ilişkinizi geliştirmenize ve kişisel gelişim kazanmanıza olanak sağlamak için tasarladığı 'U+Me Let's Talk' sürecinin içeriğine bir bakalım:

• Herkesin fikri önemlidir.
• Tüm fikirleri duymaya çalışmamız gerekiyor.
• Çatışma yaşadığın kişiden nefret etmeyi biraz olsun kenara koyabildiğinde çatışmayı çözme yoluna başlayabilirsin.
• Çatışma çözümüne girişmeden önce “Güvenlik Kuralları” (Safety Rules) koyman gerekiyor. Derin demokrasi eğitiminde de aynı şekilde tartışmaya girmeden önce güvenlik kuralları koymamız gerektiği paylaşıldı.

İlk adım:  Anlaşmaya varın ve güvenlik kuralları koyun.
İkinci adım: Her iki taraf da içindekileri tek seferde döksün.
Üçüncü adım: Ne ön plana çıktıysa onu sahiplenin.
Son adım: Kararınızı ne ön plana çıktıysa ona göre verin.

Haklılık kimsenin tekelinde değil

Şimdi bizim eğitimde gördüğümüz ve bu TED Talk’ta da vurgulanan bazı unsurların üzerinden geçelim:

1) Herkes kendine göre haklı olabilir ancak kimsenin haklı olma konusunda bir tekeli yoktur. Bir başka deyişle tek bir gerçeklik veya tek doğru yol diye bir şey yok.

2) Barış için savaşmak gerekir. Yani çatışmayı çözmek için sorunlarla yüzleşmek ve her şeyi tartışmak gerekiyor.

3) Çatışma çözümüne giderken başkalarının gördüğü fakat benim göremediğim kör noktaları görmeye çalışacağım. Bu büyüme, dönüşme ve daha iyi bir konuma gelmek için bir fırsattır. Ben gelişeceğim, çatışma halinde olduğum kişi gelişecek ve ilişki gelişecek.

Yazımı Mryna Lewis’in bu konuşmadaki son cümlesiyle bitirmek istiyorum:

Kendi sorunlarınızı evde çözerseniz, her yerde çözersiniz ve bu dünyayı daha yaşanabilir güzel bir hale getirebilirsiniz.