Kurucusu olduÄŸum Temel Ä°htiyaç DerneÄŸi’nin yürüttüÄŸü Destek Projesi, 3 büyük toplumsal sorunu birbiriyle yapıcı ÅŸekilde iliÅŸkilendirerek çözüm üretmeye odaklanıyor: Ä°sraf, yoksulluk ve iÅŸsizlik. BoÅŸ yere israf edilen tonlarca ürünü ihtiyaç sahipleriyle, bu insanları ise iÅŸ olanaklarıyla buluÅŸturan Destek Projesini ülke çapında yaygınlaÅŸtırma sorumluluÄŸuyla hareket ediyoruz. Bu haftaki yazımda öncelikle israf ve onunla mücadele konusunu ele alıyorum. 

Hiç lafımı saklamayacağım. Belki de en son söylemem gereken cümleyi en baÅŸta söyleyeceÄŸim ki bu yazının önemi anlaşılsın. Destek Projesi memleket meselesidir. Türkiye’nin en önemli bazı sosyal sorunlarına çözüm yoludur. Neden mi? Çünkü;

1. Ä°srafın önlenmesinde yapılan en ciddi ve sistematik çalışmadır.
2. Ä°htiyaç sahiplerinin gıda, temizlik ürünleri ve kıyafet gibi temel ihtiyaçlarını standartları yüksek bir süpermarkette alışveriÅŸ olanağı sunarak, yani insan onuruna yakışır ÅŸekilde karşılar.
3. En önemlisi, derneÄŸin ana misyonu insanların kendi ayaklarının üzerinde durmalarını saÄŸlamaktır. Bunu da ÅŸehirlerde Destek Ä°nsan Kaynakları’nın (Destek Ä°K) yaptığı meslek edindirme çalışmaları sayesinde gerçekleÅŸtirir (Tider, gerçekleÅŸtirmiÅŸ ve devretmiÅŸ olduÄŸu Yırca projesinden sonra ileride ÅŸehir dışındaki baÅŸka yerlerde kırsal kalkınma projelerini sürdürecektir).

Bu kadar büyük bir önemi olan Destek Market ve Destek Ä°K’dan oluÅŸan Destek Projesini Türkiye’nin her yerine konumlandırmak istiyoruz. Türkiye ve dünyanın böyle entegre bir sosyal sisteme acilen ihtiyacı var.

Bu yazımda Destek Projesinin israf ile ilgili nasıl bir çözüm yolu sunduÄŸunu ve Türkiye’de ve Dünya’da israfın ne boyutta olduÄŸunu kaleme alacağım. Bunun için de geçtiÄŸimiz ay “World Food” fuarında Tider (Temel Ä°htiyaç DerneÄŸi) olarak organize ettiÄŸimiz, önemli bağışçılarımız Barilla ve CHEP ile ortaklaÅŸa çalışma yaptığımız Avrupa Gıda Bankaları BirliÄŸi (the European Foodbanking Association; FEBA) yöneticilerinin katıldığı, benim de modere ettiÄŸim “Gıda Ä°srafının Önlenmesinde Etkili Bir Ä°ÅŸbirliÄŸi Modeli: Gıda Bankacılığı” konulu paneldeki konuÅŸmaları özetleyeceÄŸim. Bu panelde yapılan konuÅŸmalar israfın ne boyutta olduÄŸunu çok açıkça ortaya koyuyor.   

 

Panelde konuÅŸma yaparken 

Panel benim yaptığım bir sunumla baÅŸladı. Tider’i ve Destek projesini anlattıktan sonra ilk sözü Barilla’nın Kurumsal Ä°letiÅŸim ve Dış Ä°liÅŸkiler Direktörü Dr. A. Hakan Göker’e verdim.

“Sizin için iyi, gezegen için iyi”

Hakan Bey israf konusunu gerçekten içselleÅŸtirmiÅŸ ve sahiplenmiÅŸ bir ÅŸekilde güzel bir sunum yaptı. Sunumu özetlemek gerekirse; konuÅŸmasına Barilla’nın mottosunu paylaÅŸarak baÅŸladı: Sizin için iyi, gezegen için iyi. Hemen sonrasında ÅŸirket olarak en önemli ilkelerini paylaÅŸtı: ‘Çocuklarına yediremeyecekleri hiçbir ÅŸeyi üretmemek’.

Harika deÄŸil mi? Ne yalan söyleyeyim, Barilla ile çalışmaya baÅŸladığımızdan bu yana market alışveriÅŸi yaparken tarafsız davranamıyorum. Arkasında böyle önemli felsefe taşıyan bir firmanın ürünleri bana çok cazip geliyor. Makarna alırken Barilla’yı tercih ediyorum.  

Hakan Göker, konuÅŸmasına bazı önemli bilgileri paylaÅŸarak devam etti:
 

1. Dünyada yaklaşık 800 milyon insan aç. 2 milyarın üzerinde insan ise fazla gıda, dengesiz beslenmeyle ilgili sorunlarla uÄŸraşıyor.
    
2. Yılda 1,3 milyar ton gıda israf ediliyor. Bu, tüm dünyadaki aç insanları 4 kere doyurabilecek bir miktar. Bu tüketim israfı nedeniyle, aç insanların ihtiyaçlarını karşılaması mümkün olmuyor.
    
3. 2050’ye geldiÄŸimizde bu tüketim modeliyle devam edersek toplam nüfusun ihtiyaçlarını 3 yerküre bile karşılayamayacak.
    
4. Barilla’nın imzalamış olduÄŸu Milano Protokolü’nde bu sorunlara çözüm üretme anlamında önemli adımlar atılıyor. Buna göre;

• Aç insan kalmamasını hedefliyorlar.
• Sürdürülebilir bir tarım modeli ortaya konmasını amaçlıyorlar.
• Ä°srafı önleme yolunda önemli adımlar atıyorlar. (2020 yılında israfı %50 azaltmak gibi bir hedefleri var)

Göker son olarak, Barilla Türkiye olarak 30 tona yakın yenilebilir ürünü insan yaÅŸamının bir parçası yaptıklarını ve yeniden kazandırdıklarını açıkladı.

Hakan Bey’den sonra sözü FEBA (Avrupa Gıda Bankaları Federasyonu) Proje Yöneticisi YeÅŸim Pekdüz Broet aldı. Türk kökenli Fransız YeÅŸim Hanım güzel Fransız aksanlı akıcı Türkçesi’yle Avrupa’dan örnekler vererek söze baÅŸladı. Buna göre;

Açlık ve israf çeliÅŸkisi

Avrupa’da da fakirlik önemli bir sorun. AB’de yaklaşık 123 milyon vatandaÅŸ (nüfusun 1/4'ü) fakirlik sınırının altında. Bunun 48 milyonu günde 1 öÄŸün yemek yiyebiliyor. Avrupa’da sosyal yardım olmazsa bu insanların geçinmeleri imkansız. Buna karşılık her sene 55 milyon ton gıda israfı var.

Sonrasında AB’de israfı önlemek için neler yaptıklarını anlattı. Farklı alanlarda çalışma yürütüyorlar. Bunlardan bazıları:

1) 30 yıldır faaliyet gösteren FEBA’nın modeli parayla gıda almamak (yani birbirimizden haberdar olmadan aynı modeli uyguluyoruz).

2) Gönüllü bulmak bazı ülkelerde zor oluyor (Türkiye’de gönüllü bulmak çok zor, maalesef toplumun önemli bir çoÄŸunluÄŸunda gönüllülük misyonu edinme gibi bir anlayış yok). Toplanan gıdalar gıda bankalarına dağıtılıyor.

3) FEBA üyelerinin topladıkları 1 Euro’luk mal 8-9 Euro’luk bir mala tekabül ediyor (aynı çarpan etkisi bizim için de geçerli). Ürünleri maliyetine, hatta çoÄŸu zaman maliyetinin altında etiketledikleri için bu çarpan etkisi yaratılıyor.

Son olarak YeÅŸim Hanım, FEBA olarak uzun süreli bağışçılarla yaptıkları çalışmaların kendileri için ne kadar önemli olduÄŸunu belirtti. Aynı ÅŸey bizim için de geçerli. Onlar olmadan bu iÅŸler yürümez.

“Sıfır açlık” hedefi

Panelin son konuÅŸmacısı olarak derneÄŸimize (Tider) önemli katkıları olan CHEP Türkiye’nin Genel Müdürü Åžafak Aktekin sözü aldı. CHEP Türkiye, palet havuzlama hizmeti sunuyor. Åžirketin amacı tedarik zinciri verimliliÄŸini arttırmak ve palet yönetimindeki yüksek maliyetleri düÅŸürmek için sürdürülebilir çözümler sunmak. Palet havuzlama hizmetleriyle önemli dünya ÅŸirketlerinin tercihi olan CHEP, tedarik zinciri verimliliÄŸini arttırmak ve palet yönetimindeki yüksek maliyetleri düÅŸürmek için sürdürülebilir çözümler sunmaktadır

Şafak Bey, konuşmasında şu hususlara değindi:

BirleÅŸmiÅŸ Milletler‘in manifestosunda 18 maddeden birinin “sıfır açlık” hedefi olduÄŸunu bunun da israfı önleyerek mümkün olabileceÄŸini belirtti. Palet iÅŸinde oldukları için yapılan israflara üzülerek tanık olduklarını ve bu yönde bir ÅŸeyler yapmak için de Avrupa’da FEBA ile Türkiye‘de ise Tider ile çalıştıklarını belirtti. Sebze ve meyvede israfının %50’lere vardığını belirttikten sonra Tider’e verdikleri ve verecekleri desteklerden söz etti:

1. Gönüllülük yaptıklarını,
2. Bağış yapan gıda firmalarından kiralama ücreti almayacaklarını,
3. Kaçak kullanılan paletlerin adedi kadar da Tider’e bağış yapacaklarını,
4. Gıda firmalarını dolaşırken Tider’in elçiliÄŸini yaparak onları teÅŸvik ettiklerini,
5. Destek Ä°K’da da mülakat ve diÄŸer süreçlere destek olduklarını belirtti.

Bu panel basında da büyük yankı uyandırdı. Yerel ve ulusal medyada kendine geniÅŸ yer buldu. Ä°ÅŸte düzenlediÄŸimiz panelle ilgili çıkan haberler:

 

 

 

 

SaÄŸolsunlar, hem CHEP hem Barilla hem de diÄŸer önemli bağışçılarımız sayesinde Destek Marketimizden binlerce kiÅŸi faydalanıyor. Bunu yaparak israfın da sistematik bir ÅŸekilde önüne geçmiÅŸ oluyoruz. FEBA ve GFN (merkezi Amerika’da bulunan Global Food Banking Network) gibi kuruluÅŸlarla da yakın temas halinde çalışıyor ve sürekli bilgi paylaşıyoruz.

Destek Marketleri yaygınlaştırmaya koşuyoruz

Destek Marketlere gıda ve temizlik ürünü üreten firmalar son kullanma tarihi yaklaÅŸan, üretim fazlası veya bağışlamak istedikleri ürünleri bağışlıyorlar ve biz de bu ürünleri son kullanma tarihinden önce tükettiriyoruz. Bu ürünler arasında süpermarketlerden alabileceÄŸiniz paketlenmiÅŸ ürünler, paketi deforme olmuÅŸ ancak içi saÄŸlam olduÄŸu için tekrar paketleme yaptığımız pirinç, un gibi gıdalar veya deterjan gibi temizlik ürünleri, meyve, sebze ve ekmek gibi temel ihtiyaç ürünleri mevcut. (Paketleme çalışmalarımızın gıda ve deterjan için iki ayrı odada yapıldığını da belirtelim.)

Ä°lk pilot marketimiz Maltepe’de önemli baÅŸarılara imza attı. Åžimdi kabuÄŸumuzu kırma zamanı ve bir sonraki seviyeye geçip Avrupa yakasında Ä°stanbul’un belki de en problemli bölgesine BaÄŸcılar-Esenler hattına Destek Market kurmak istiyoruz.

Bu yazıda Türkiye’de ve dünyadaki israfın boyutlarını ve Destek Market’in israfı nasıl önüne geçebildiÄŸini yazdım. Bize Ä°stanbul Maratonu’nda destek verin ki ikinci büyük Destek Marketimizi açabilelim ve israfı önleme konusunda gereken adımları atabilelim.

Bir sonraki yazımda Destek Projesi’nin üç faydasından ikincisi hakkında yazacağım: Temel Ä°htiyaçları Karşılama.

Bu arada Ä°stanbul Maratonu Kayıtları 15 Ekim'e uzatıldı. Bize destek olmak isteyenler; http://www.istanbulmarathon.org/ link’inden Ä°stanbul Maraton’una kaydolduktan sonra Ä°yilik PeÅŸinde KoÅŸ (Ä°PK) Platformuna giriÅŸ yapın ve Ä°PK’da Tider’i seçin. Bize destek verenlere ÅŸimdiden teÅŸekkür ederim.

 

Sağlıcakla kalın.

 

Etiket: sosyal sorumluluk