EÄŸrisiyle doÄŸrusuyla, çok konuÅŸulan olaylarıyla, 2024 Paris Olimpiyatları iz bıraktı. Bu yazımda kendi perspektifimden 24 Temmuz’da baÅŸlayıp 11 AÄŸustos’ta son bulan Paris Olimpiyatlarını ele alacağım.

Paris, 13 Eylül 2017'de Peru'nun Lima ÅŸehrinde gerçekleÅŸtirilen 131. IOC Oturumu'nda oyunlara ev sahipliÄŸi yapma hakkını kazandı. BaÅŸlangıçta adaylığını koyan birçok ÅŸehrin sonradan çekilmesiyle Paris ve Los Angeles arasında geçen yarışta, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) her iki ÅŸehrin de yüksek teknik planlarını ve mevcut tesisleri yenilikçi kullanımlarını deÄŸerlendirerek 2024 ve 2028 yaz olimpiyatlarını sırasıyla bu iki ÅŸehre vermeyi kararlaÅŸtırdı. 1900 ve 1924 yıllarında da ev sahipliÄŸi yapmış olan Paris, Londra'dan sonra (1908, 1948 ve 2012) Yaz Olimpiyatları'na üç kez ev sahipliÄŸi yapan ikinci ÅŸehir oldu. Aynı zamanda Paris 1924 ve Chamonix 1924 oyunlarının yüzüncü yıl dönümüne denk gelen Paris 2024, üçü yaz ve üçü kış olimpiyatları olmak üzere Fransa'da düzenlenen altıncı olimpiyat oyunları olma özelliÄŸine sahip (https://tr.wikipedia.org/wiki/2024_Yaz_Olimpiyatlar%C4%B1). Bundan tam yüz yıl önce Paris’te düzenlenen ilk olimpiyat ile en son düzenlenen olimpiyatın kıyaslamasına da ÅŸu linkten bakabilirsiniz:
https://www.instagram.com/reel/C-LPnRnJQAI/?igsh=NzJvMHhqcHdqeWww

2024 Paris Yaz Olimpiyatları, resmî adıyla Games of the XXXIII Olympiad, markalaÅŸtırılmış adıyla Paris 2024, 24 Temmuz - 11 AÄŸustos 2024 tarihleri arasında gerçekleÅŸti. 26 Temmuz'da düzenlenen görkemli açılış törenine ve müsabakaların büyük bölümüne baÅŸkent Paris ev sahipliÄŸi yaptı. Etkinlikler, Fransız Polinezyası'ndaki Tahiti de dâhil olmak üzere Fransa'nın farklı bölgelerinde bulunan toplam 16 ÅŸehirde düzenlendi.

Olimpiyat baÅŸarısının ayrıcalıklı önemi

Biliyorsunuz, olimpiyatların spor camiasında ayrı bir yeri vardır. Olimpiyatlar sporcular için adeta bir ÅŸölen havasında geçer ve sporcuların kendilerini ispatlamak istedikleri en önemli organizasyondur. Bu yüzden olimpiyatlar, özellikle kazanılan madalyalarla ülkelerin kendi güçlerini gösterdikleri ve tüm dünyaya kendilerini kanıtladıkları bir arenadır. Kazanılan madalyalar da adeta ülkelerin baÅŸarı ve güç belgesi gibidir. Tarih boyu olimpiyatların büyük çoÄŸunluÄŸunda açık ara ABD’nin üstünlüÄŸüne tanık olurken son dönemde Çin’in açık ara en güçlü ikinci olarak konumlandığını görüyoruz. Hatta öyle ki Paris’te son güne kadar önde giderken ABD’nin son gün yaptığı ataklarla altın madalya sayısı eÅŸitlendi. Bir baÅŸka deyiÅŸle altın madalya sayısının birinci kriter olarak alındığını varsayarsak Çin ABD’yi Paris Olimpiyatlarında az daha geçiyordu. ABD ve Çin’in büyük ekonomik üstünlüklerinin olimpiyatlarda açık ara kazandıkları birinci ve ikincilikle paralellik gösterdiÄŸini söyleyebiliriz. Ä°lk 10’a giren ülkelerin hepsi de geliÅŸmiÅŸ ve kendini ispatlamış ülkeler. Buradan yapacağımız çıkarımla, olimpiyatlarda elde edilen sonuçların bir ülkenin zenginliÄŸini ve refahını gösterdiÄŸini saptayabiliriz.

Konuyu daha iyi kavramak açısından Paris’te kazanılan madalyaların nasıl her gün deÄŸiÅŸtiÄŸini https://www.tiktok.com/@pubity/video/7401963716146695456?lang=tr-TR linkinde izleyebilir ve madalya tablosunda ilk 10’u ve Türkiye’nin yerini aÅŸağıda görebilirsiniz:

Ülkemiz açısından baÅŸarısız bir tablo
 

Sıralama	Ülke	Altın	GümüÅŸ	Bronz	Toplam
1.	ABD	40	44	42	126
2.	Çin	40	27	24	91
3.	Japonya	20	12	13	45
4.	Avustralya	18	19	16	53
5.	Fransa	16	26	22	64
6.	Hollanda	15	7	12	34
7.	B. Britanya	14	22	29	65
8.	Güney Kore	13	9	10	32
9.	Ä°talya	23	13	15	51
10.	Almanya	12	13	8	33
64.	Türkiye	0	3	5	8

GördüÄŸünüz gibi bu tabloda Türkiye’nin büyük baÅŸarısızlığı söz konusu. Bırakın ilk 10’a girmeyi, Türkiye hiçbir altın madalya kazanamayarak en baÅŸarısız olimpiyat sonucuna imza attı. Bu olay beni o kadar rahatsız ediyor ki, 70.000 kiÅŸilik nüfusu olan bir Karayip Adası Dominica’nın bile 3 adım uzun atlamada altın madalya kazanarak Türkiye’nin önüne geçtiÄŸini söyleyebilirim: https://www.instagram.com/reel/C-QSAXPM2De/?igsh=MXY0ZnNpdnBtODNxdw==

Buradan yaptığımız çıkarımla Türkiye'de ekonomik kriz ortamının spora da yansıdığını net söyleyebiliriz. Bir de tabii Türkiye’de her alanda olduÄŸu gibi sporun da liyakati olmayan kadroların elinde çok baÅŸarısız bir ÅŸekilde yönetildiÄŸi bir gerçek. Bu baÅŸarısızlıkları deÄŸiÅŸtirmek için ne yapabiliriz konusunu detaylı yazmak isterim. Bunu bir baÅŸka blog yazısına bırakıyorum. Åžimdilik size Banu Yelkovan’ın kaleme aldığı “Tarihin en kötü olimpiyatı mı?” baÅŸlıklı yazısını (https://www.hurriyet.com.tr/sporarena/yazarlar/banu-yelkovan/tarihin-en-kotu-olimpiyati-mi-42502063 ) ve Rahmi Turan’ın “Spor tarihimizin en kara yılı” baÅŸlıklı yazısını (https://www.sozcu.com.tr/spor-tarihimizin-en-kara-yili-p74950) okumanızı tavsiye ederim. Fayn Studio’nun haberine de bakabilirsiniz: https://www.instagram.com/p/C-nCpGzoaCF/?igsh=cWg2dHV0ODVhczd4&img_index=1

Madalyalı sporcularımız

Tüm bunları söylemiÅŸken tüm olumsuzluklara raÄŸmen ülkemize madalya getiren sporcularımızı hatırlayalım ve onlara teÅŸekkürlerimizi sunalım.

Olimpiyatlarda madalya getiren sporcularımız:
https://www.instagram.com/reel/C-kKnvPvOMg/?igsh=MWY2bHM4Z3BwYTEydg==

Bu da olimpiyatta mücadele veren havalı Türk sporcularını gösteren bir post:
https://www.instagram.com/secularturkey/reel/C-kQkAioAMD/?igsh=MXRvcmJvaWlkOWE5aQ==

Paris 2024’e damga vuranlar

Åžimdi gelelim olimpiyatlara damga vuran sporculara. Önce rekorlara bakalım. Olimpiyatlarda rekorların birçoÄŸu yüzme branşında kırıldı. 100, 200, 400 ve 800 metrede hem erkek hem de kadın sporcular yeni dünya ve olimpiyat rekorları kırdılar. Erkeklerde Çinli Pan Zhanle, Fransız Leon Marchand, Ä°rlandalı Daniel Wiffen ve ABD’li Bobby Finke, yüzmede yeni olimpiyat ve dünya rekortmenleri oldular.

Kadınlarda ise Avustralyalı yüzücüler Summer McIntosh, Kaylee McKeown ve Mollie O'Callaghan kırdıkları rekorlarla olimpiyatlara damga vurdular.

Atletizm de birçok yeni rekor kırıldı. Ä°sveçli atlet Armand Duplantis, erkekler sırıkla atlama finallerinde 6,25 metrelik atlayışıyla kendisine ait dünya rekorunu geliÅŸtirerek olimpiyat rekorunu kırdı ve altın madalyaya ulaÅŸtı. Erkekler disk atmada ise Jamaikalı Roje Stona, 70 metrelik derecesiyle olimpiyat rekoru kırarak altın madalyaya uzandı. Kadınlar 400 metre engellide ABD’li Sydney McLaughlin-Levrone da dünya rekoru kırmayı baÅŸardı (Bkz: https://www.gazeteduvar.com.tr/paris-2024-olimpiyatlarinin-ilkleri-ve-rekorlari-video-1713270)

Özetle, Paris'te toplamda 10 disiplinde 125 Olimpiyat, 8 disiplinde 32 dünya rekoru kırıldı.

Åžimdi gelelim diÄŸer istatistiklere ve bilgilere (bknz: https://olympics.com/ioc/news/paris-2024-record-breaking-olympic-games-on-and-off-the-field): 19 gün süren müsabakalarda,

206 Ulusal Olimpiyat Komitesinin topraklarından ve IOC Mülteci Olimpiyat Takımından sporcular temsil edildi

32 spor/48 disiplin

35 yarışma mekanı

Paris 2024 Organizasyon Komitesi tarafından önerilen 4 ek spor: kaykay, spor tırmanışı, sörf ve kırma

15 yeni etkinlik

1 spor olimpiyatlara ilk çıkışını yaptı – kırılma noktası

754 yarışma oturumu

329 madalya etkinliÄŸi

Eyfel Kulesi'ndeki 18 gram demir kullanılarak 5.084 madalya üretildi

20 karma cinsiyet madalya etkinliÄŸi

91 NOC ve IOC Mülteci Olimpiyat Takımı madalya kazandı

4 NOC ilk Olimpiyat Oyunları altın madalyasını kazandı:

Botsvana: Letsile Tebogo – atletizm – erkekler 200 metre

Dominika: Thea LaFond – atletizm – kadınlar üç adım atlama

Guatemala: Adriana Ruano Oliva – atış – kadın tuzağı

Saint Lucia: Julien Alfred – atletizm – kadınlar 100 metre

Mülteci Olimpiyat Takımının ilk madalyası: Cindy Ngamba (bronz) – boks – kadınlar 75kg

Ä°lk altın madalyasını kazanan ülkeler: 

Arnavutluk: Chermen Valiev (bronz) – güreÅŸ – erkekler 74 kilo serbest stil

YeÅŸil Burun Adaları: David de Pina (bronz) – boks – erkekler 51 kg

Dominika: Thea LaFond(altın) – atletizm – kadınlar üç adım atlama

Saint Lucia: Julien Alfred (altın) – atletizm – kadınlar 100 metre

Şimdi rekor kırmamasına rağmen olimpiyata damga vuran diğer atletlere bir bakalım.

Türk Fenomen

Atıcılık alanında tarzı ve baÅŸarısıyla bir fenomen haline dönüÅŸen Yusuf Dikeç’ten de bahsetmeden olmaz. Eli cebinde oldukça sakin bir ÅŸekilde atışını gerçekleÅŸtiren Yusuf Dikeç diÄŸer sporcuların aksine koruyucu, kulaklık ve görüÅŸ avantajı saÄŸlayabilecek lensler kullanmadan sadece numaralı düz gözlüÄŸü ile atış yaptı ve gümüÅŸ madalya kazandı. Dikeç öyle bir konuÅŸuldu ki, ne partneri (çiftler alanında birlikte madalya kazandığı) Åževval Ä°layda Tarhan’ın ne de kendisini geçen Sırp atıcı Damir Mikec’in esamesi okundu. Hatta altın madalya kazanan Damir Mikec, Olimpiyattan iki gün sonra Yusuf Dikeç’e mesaj atmış ve “Dikeç, altın madalyayı biz mi aldık, siz mi aldınız, anlayamadım. Benim ülkemde de sen bir numarasın.” ifadelerini kullanmış. Sporun güzelliÄŸi iÅŸte budur.

 

Nişancılıkta ordumuzun Avrupa başarısı

Yusuf Dikeç’in profesyonel asker olduÄŸunun altını çizelim. Dikeç ÅŸu anda Jandarma Genel Komutanlığında Jandarma Astsubay Kıdemli BaÅŸçavuÅŸ rütbesinde bir asker. Türklerin genlerinde doÄŸal olarak keskin niÅŸancılık yattığını söylememe gerek yok. ÖrneÄŸin bu sene Almanya’da düzenlenen 19 NATO müttefiki ülkeden 36 takımın katıldığı en iyi Avrupa keskin niÅŸancıları yarışmasında da dünyadaki ordular arasında baÅŸarılarıyla adından söz ettiren Türk askerini temsil eden Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Özel Kuvvetleri birincilik ve ikincilik kazandılar: https://www.instagram.com/p/C-kMIZgAMF4/?igsh=NWxpZTBkM2VheGdl

Olimpiyat baÅŸarısının arka planında ise Yusuf Dikeç’in tetiÄŸi kırılan silahını sabaha kadar çalışıp tamir eden tornacı arkadaşı Levent’in de büyük katkısı var. Ona da buradan saygılarımızı iletelim. Ä°ÅŸte Dikeç’in anlatımıyla tamir edilen silahının hikayesi: https://www.instagram.com/reel/C-acZaIIzBL/?igsh=MXc5NWVnYThtaW9pZw==

Teknolojiye raÄŸmen insanların duyularının da müthiÅŸ çalıştığını göstermesi ve eli cebinde rahat tavırları Yusuf Dikeç’i aniden bir fenomen yaptı ve ortaya bir anda ‘Yusuf Dikeç selamı’ diye bir ÅŸey çıktı. Ä°ÅŸte Yusuf Dikeç selamını yapan sporcular:

 

 

 

 

İki Sırp yıldız: Djokovic ve Jokic

Olimpiyata damga vuran bir baÅŸka sporcu da Djokovic. Djokovic kazandığı baÅŸta grand slam’ler olmak üzere tüm turnuvalarda bir numaraya yerleÅŸmiÅŸ bir tenisçi. Tek eksikliÄŸi olimpiyat ÅŸampiyonluÄŸuydu. Bu açığını da bu son olimpiyatta kapatmış oldu. Hem de bu olimpiyat altınına kendisini son karşılaÅŸmalarında hep maÄŸlup eden genç tenisçi Alcaraz’ı yenerek ulaÅŸmış oldu (Bkz: https://www.instagram.com/tennistv/p/C-QKE2as4zZ/?igsh=MXJlN202dmRnaHp1cg==) Bir sonraki blog yazımı Djokovic’e ayıracağım.

Bu arada Djokovic’ten bahsetmiÅŸken bir baÅŸka süperstar Sırp sporcu Jokic’ten de söz edelim. Basketbolun tartışmasız en iyi ligi NBA’in en iyi oyuncularından biri olan ve takımı Denver Nuggets’ın ÅŸampiyonluk kazanmasında en büyük katkıyı sunan Nikola Jokic’in baÅŸrolde olduÄŸu Sırbistan takımı çok baÅŸarılı bir performans gösterdi. Yarı finalde ABD’ye kıl payı kaybedip üçüncülük maçında Almanya’yı yenen Sırbistan’ın süperstarı Jokic, bu olimpiyat üçüncülüÄŸünü NBA ÅŸampiyonluÄŸundan çok daha heyecanlı bir ÅŸekilde kutladı: https://www.instagram.com/cbssports/reel/C-ftYjaszw1/?igsh=NWRqdGVrNnhrNnph

 

Hassan’ın üçleme rekoru

Son olarak Sifan Hassan’dan bahsetmek istiyorum. Art arda 3 yarışa katılan Sifan Hassan kadınlar 5.000 metrede 3.’lük, 10.000 metrede yine 3.’lük ve son olarak maratonda birincilik elde etti (Bkz: https://www.instagram.com/running_peak/p/C-iFINgNvIm/?igsh=MXdjcTl5dWI4anR0eg%3D%3D&img_index=1). Oldukça yıpratıcı olan koÅŸu yarışlarında çok kısa dinlenme sürelerinin ardından arka arkaya 3 madalyaya ulaÅŸması ve atletizmin en gözde branÅŸlarından biri olan maratonu da kazanması gerçekten takdire ÅŸayan.  Maraton alanında kazandığı altın madalya ile maraton, 5.000 m ve 10.000 m olimpiyat altını kazanan ilk kadın oldu (Tokyo 2020’de 5.000 ve 10.000 m altınlarını kazanmıştı).

 

Paris’te yaÅŸanan ilkler

Åžimdi gelelim olimpiyatlardaki ilklere. Olimpiyat oyunlarında ilk kez yer alan break dans kategorisi büyük heyecana sahne oldu. Olimpiyat ÅŸampiyonu ilk b-boy Kanadalı Phil Wizard, ilk b-girl ise Japon Ami Yuasa oldu.

26 Temmuz günü yapılan açılış seremonisi de olimpiyat tarihine geçti. Paris’teki Seine Nehri üzerinde yapılan geçit töreni ve ÅŸehrin farklı yerlerindeki ÅŸovlarla, ilk kez bir olimpiyat açılışı stadyum dışında yapıldı.

Kapanış seremonisinde de Tom Cruise vardı. Ä°ÅŸte Tom Cruise’un adeta meÅŸhur film serisi Mission Impossible sahnelerini aratmayan, Paris’in kapanışını ve Los Angeles’ın açılışını simgeleyen olimpiyat bayrağını taşıma videosu: https://www.instagram.com/reel/C-jDJx-Nh4N/?igsh=MTNuaThxZWh2cmQ0Mw==

Tartışmaya yol açan konular

Paris’teki olimpiyatlarda birtakım tartışmalar da eksik olmadı. Ä°lk tartışma açılış töreninde çıktı. 'Drag queen' (Kadın kıyafeti giyip makyaj yapan erkek) performansı, Hz. Ä°sa'yı konu alan 'Son AkÅŸam YemeÄŸi' tablosunun tasvir edildiÄŸi ve dini inanca saygısızlık yapıldığı gerekçesiyle tartışma yarattı.

Ä°kinci tartışma, Uluslararası Boks BirliÄŸi'nin 2023 Dünya Kupası'nda "Kadınlar müsabakasına katılmak için uygunluk kriterlerini karşılamadığı" gerekçesiyle diskalifiye ettiÄŸi Imane Khelif’in, olimpiyatta kendi sikleti olan 66 kg’de altın madalya kazanması üzerine çıktı. Imane ile mücadele eden kadınlar da bir kadınla deÄŸil, erkekle boks yaptıklarını savundular.

Son olarak 100 yıldır yüzmenin yasak olduÄŸu Sen Nehri'nde yüzme yarışlarının yapılması tartışıldı. Yarışlara katılan yüzücüler suyun kirliliÄŸinden ÅŸikayet etti. Belçika Olimpiyat Komitesi, Claire Michel'e triatlon yarışında E.Coli bakterisi bulaÅŸması nedeniyle yarışlardan çekildi. Portekizli triatlon sporcusu Vasco Vilaca da yarış sonrası mide-bağırsak enfeksiyonuyla uyumlu semptomlar geliÅŸtiÄŸi bildirildi. Milli yüzücü Kuzey Tunçelli de nehrin kirliliÄŸine iliÅŸkin "Su çok pisti. Kokusu, tadı çok kötüydü. Akıntıdan dolayı gidemediÄŸimi hissettim. Kötü bir yarış deneyimi oldu" dedi.

4 sene sonra Los Angeles’ta organize edilecek bir sonraki olimpiyatta bu problemlerin hiçbirinin olmamasını temenni ediyorum. Ä°yi karakterin ön planda olduÄŸu, dünya problemlerine duyarlı, kadın erkek eÅŸitliÄŸinin saÄŸlandığı (Kadınların olimpiyatlarda yer alma yüzdesi için bakınız: https://www.instagram.com/reel/C-B9d6gp6E9/?igsh=NjA2NTFpd3Y5Y2c2) ve en fazla sayıda olimpiyat rekorunun kırıldığına tanık olacağımız bir organizasyon izlememiz dileÄŸiyle.

Bonus:
Paris Olimpiyatlarında eskrim müsabakaları muhteÅŸem Grand Palais’de yer aldı. Ä°ÅŸte uzak bir perspektifle eskrim sporunun ve mekânın güzelliÄŸini ortaya koyan bir görüntü:
https://www.instagram.com/reel/C-PhXRDtN7E/?igsh=bGdoem1wMm80Njhv

Etiket: anı