Kâr amacı gütmeyen bir sosyal girişim olan Good4Trust, ekolojik ve sosyal açıdan adil üretim yapan üreticilerle, ihtiyaçlarını onlardan karşılayan alıcıların bir araya geldiği bir topluluğu organize ediyor. Benim de 7’ler Konseyi’nde olduğum Good4Trust’tan geçen yazımda kısaca bahsetmiştim, bu yazımda detaylara inmek istiyorum.

Konuyu kendi açımdan ele almadan önce Good4Trust hakkında biraz bilgi paylaşmak isterim. https://good4trust.org/hakkimizda linkinde bu sosyal girişimle ilgili temel bilgiler gayet güzel aktarılıyor. Aynen paylaşıyorum:

Mevcut yaşam şeklimizin tükettiği dünyayı tekrar yaşanabilir kılmak için, ekolojik ve sosyal açıdan adil üretim yapan üreticilerle, ihtiyaçlarını onlardan karşılayan alıcıların bir araya geldiği bir topluluğuz.

Good4Trust olarak kâr amacı gütmeyen bir sosyal girişimiz. Çıkarlar için tüketilen doğal ve insani varlıkları koruyor; hem insan hem de doğa sağlığının iyileşmesine birlikte katkıda bulunuyoruz.

Yerel üreticiler üretimi doğa ile işbirliği içinde, zehirsiz, atıksız, temiz enerji ile, adil çalışma koşullarında yapıyor, alıcılar da tercihleri ve katılımları ile ihtiyaçlarını belirtiyor, yönetimde yer alıyor ve sistemin dönüşmesini sağlıyor. Özlemini duyduğumuz, gerçek bir toplulukta birlikte görev alıyoruz.

Bu topluluğun gerçek bir uyum yakalayabilmesi için “altın kural” olarak tanımlanan evrensel değerleri kabul ediyoruz.

Nedir “altın kural”?

Kişi veya Kurum;
 

• Canlılara ve doğaya kendisine davranılmasını istediği gibi davranır,
• Canlılara ve doğaya kendisine davranılmasını istemediği şekilde davranmaz,
• Kendisi için ne isterse canlılar ve doğa için onu ister,
• Karşısındakinin ne istediğini anlar, ona göre davranır.

Altın Kural’ın temel güvenceleri nelerdir?

Güven - Yapılan her eylemin altın kurala uygun olduğuna inanmak ve ona uygun davranabilmek,
Şeffaflık - Bu sistemin en vazgeçilmez unsuru bilgiyi tüm açıklığı ile paylaşmak,
Adalet - Hiçbir varlığa zarar vermemek ve bütün haklara saygılı olabilmek,
Barış - İyi niyetle, iyilikle ve şiddetsiz hareket edebilmek.

Good4Trust.org ne öneriyor?

İnsanların barış içinde bir dünyada, doğa ile uyumlu ve sosyal açıdan adil yaşayabilecekleri bir ekonomik sistemin kurulabileceğine inanıyoruz. Bunun için Good4Trust.org, ekolojik ve sosyal açıdan adil üreticiler ile ihtiyaçlarını onlardan karşılamayı önceliklendirecek alıcıların yeni bir ekonomik sistem oluşturabileceklerini savunuyor. Bu sisteme “Türetim Ekonomisi” bu sistemdeki alıcılara da “Türetici” diyor. Ancak bu iyileştirici ve katılımcı sistem sadece alışveriş üstüne oturmuyor. Türeticiler hem üretim süreçlerine katkı sunuyor, hem de yönetime katılabiliyorlar. Türeticiler, topluluk olarak, sahip oldukları yüksek alım güçleri ile üreticilerin üretim süreçlerini dönüştürebiliyorlar. Ayrıca aralarından seçtikleri 7 konseyi üyesi ile, üreticilerin kabul süreçleri ve politika belirlemede görev alırlar. Böylece özlemini duyduğumuz gerçek bir topluluk olma yolunda bütün paydaşlar etkin görev alabiliyorlar.

Good4Trust.org bunu nasıl uyguluyor?

Ekolojik ve sosyal açıdan adil üreticilerin pek çok kategorideki ürünlerini, farkındalık sahibi, iyiliğe, insana ve doğaya önem veren “türeticiler”le buluşturuyor.

Üyeliğe dayalı bu sistemin “türetici” olarak tanımladığı alıcıları, doğaya ve insana zarar vermeyen, ihtiyacı olan mal ve hizmetleri satın alarak bu ekonominin döngüsünü sağlıyorlar.

Bu arada sistem içindeki üreticiler de birbirlerinden satın almalar yaparak Good4Trust.org’un bir döngüsel ekonomi oluşturmasını sağlıyorlar.

Good4Trust.org nasıl bir oluşum?

Kâr amacı gütmeyen Good4Trust.org 2014 yılında Dr. Uygar Özesmi tarafından bir sosyal girişim olarak kuruldu. Özgün yazılımı ve üyeliğe dayalı ekonomik sistem önerisi ile dünyada bir ilki oluşturdu. İyiliklerin paylaşılmasını teşvik eden yapısı sadece alışverişe değil benzer düşüncede insanların yan yana gelerek bir topluluk oluşturmasına imkan sağladı.

SİZ NE YAPABİLİRSİNİZ?

• Good4Trust’a üye olarak, arkadaşlarınızı ve ailenizi davet ederek sağlıklı, iyi ve adil olabilir, dönüşümün bir parçası olabilirsiniz.
• Çarşı’mızı ziyaret ederek, alanında uzman türeticilerden oluşan 7’ler konseyimizin onayladığı üreticilerin doğal, temiz ve adil olarak ürettikleri ürünleri-hizmetleri tanıyabilir, onların ilham veren hikayelerini okuyabilirsiniz.
• Sosyal ve ekolojik açıdan adil bir dünya için çözümler üreten sosyal girişimciler ile tanışabilirsiniz, eğitimlerine katılabilirsiniz.
• Eğer okuduklarınızı beğenirseniz alışverişlerinizi ihtiyacınız olan ürün ve hizmetleri Good4Trust.org’dan karşılayabilir, kendinizde ve çevrenizde gördüğünüz iyilikleri platform üzerinden paylaşabilir, daha iyi bir dünyanın yapı taşlarına katkınızı koyabilirsiniz. Böylece size benzeyen, sizinle aynı değerleri paylaşan insanlar tanıyabilir, yeni ve umut dolu bir gelecek hayal edebilirsiniz.

Klasik tüketim kültürünün bir parçası olan Kara Cuma gibi etkinlikler yerine ekolojik ekonomi sistemini oluşturan Türetim Ekonomisi'nin bir parçası olun mesajını veren bir sosyal medya postunu paylaşmak istedim. 

Bir de geçenlerde tüketim çılgınlığıyla ilgili ne demek istediğimi net bir şekilde anlatan bir videoya denk geldim. Bu videoyu da bu yazı vesilesiyle paylaşmak isterim: 

 

Good4Trust.org Sözlük

Türetici: Türetici başkalarına kendisine davranılmasını istediği gibi davranan (altın kural) böylece eylemleriyle toplum ve gezegen için değer yaratan kişidir. Sosyal ve ekolojik açıdan adil üretimleri doğrudan destekler. Türeticiler, topluluk olarak üreticiler ile birlikte ürünleri, hizmetleri ve onların standartlarını belirler. 

Üretici: Üreticiler hammaddeleri yani girdileri, topluma ve gezegene değer katacak, onu iyileştirecek ürünlerden seçerler. Bu üreticiler aynı zamanda, Good4Trust.org ilkeleri çerçevesinde çalışanlarının haklarını gözetir, adil ve hakkaniyetli bir iş ortamı sağlarlar. Bireysel veya toplu olarak, özel veya tüzel kişilik olarak çalışan bu üreticiler, tedarik ağları içinde, diğer üreticilerin birer türeticisidir. Kafanızda canlandırabilmeniz için bazı üreticileri burada örnek vermek isterim: 

 

Türetim ekonomisi: Türetim ekonomisi bir göl ya da orman gibi verimli, gezegeni destekleyen ve iyileştiren bir ekonomik ekosistemdir. Doğaya ve topluma minimum negatif veya mümkünse pozitif etki eden, makro ölçekli döngüsel bir ekonomidir. Bu ekonomik sistemde döngüsel tedarik ağları içeriye giren sermayenin, dışarıya sızıntısını en aza indirir. Sinerjik ve döngüsel ilişkiler, bu ekosistemde atığa, ekoloji üzerinde olumsuz etkilere ve sosyal sömürüye izin vermez.

7'ler Konseyi: Bu konsey, Good4Trust.org içinde en faal olan türeticiler arasından, yine faal türeticiler tarafından, sıralı eşitlik ilkesi ile seçilir. Konsey, Good4Trust.org’a hangi üreticilerin kabul edilip hangilerinin çıkarılacağına karar verir ve Good4Trust.org’un genel yönetim politikalarını belirler. 7’ler Konseyinde yer alan değerli arkadaşlarımızı tanımak için https://good4trust.org/council linkine bakabilirsiniz.

Sosyal Girişim: Kar amacı değil toplumsal ve ekolojik fayda amacı güden ticari işletmelerdir. Bir ürün veya hizmet üretirken elde ettikleri kârın %50’den fazlasını tekrar sosyal ve ekolojik faydaya yatırırlar.

Daha fazla bilgi için;

• Good4Trust.org hakkında merak ettikleriniz bölümüne girip bütün detaylara bakabilirsiniz:  https://good4trust.zendesk.com/hc/tr/sections/201768169-Good4trust-org-Hakk%C4%B1nda-Merak-Ettikleriniz
• Kaynaklar ve Raporları okuyabilirsiniz: https://good4trust.org/reports ve hatta hiç vakit kaybetmeden 2021 faaliyet raporunu incelemenizi tavsiye ederim: https://good4trust.org/documents/reports/Good4Trust2021FaaliyetRaporu.pdf?utm_source=Good4Trust.org+%28tt%29&utm_campaign=dc183af90f-FAALIYET_RAPORU_2022_03_16_08_51&utm_medium=email&utm_term=0_1f159ad8ca-dc183af90f-60956269
• Good4Trust blog yazılarını okuyabilirsiniz: https://blog.good4trust.org/

Good4Trust’ın yola çıkışı ve katılımım

Gelelim Good4Trust’la ilişkimin nasıl başladığına. Türkiye’deki Greenpeace’i yönetirken tanıştığım Uygar’la dostluğumuz uzun yıllar öncesine dayanıyor. Bu arada ben de Greenpeace Türkiye’nin ülkemizdeki ilk üyelerinden biriyim. 90’lı yıllarda üye olmuştum, ilk 700’ün içindeyim. Yıllar boyunca farklı zaman dilimlerinde bir araya gelip beyin fırtınası yaptığımız çok olmuştur. Yine böyle bir günde Uygar bana Good4Trust fikrini açmıştı. Ben de “Harika bir fikir, yapabilirsen insanlığa güzel bir katkın olur” dediğimi hatırlıyorum.

Bu konuşmayı takip eden aylarda Uygar benimle tekrar temasa geçip her şeyin hazır olduğunu ve Good4Trust’ı başlatacaklarını söyledi. Ben de kendisini arkadaşı olarak tebrik ettim. “Senin için yapabileceğim bir şey var mı?” diye sorduğumda o da bana “Aslında var, Good4Trust’ın gelişmesinde 7’ler konseyi kilit rol oynayacak. Sen de 7’ler konseyinde yer almak ister misin?” dedi, ben de doğal olarak detayları konuşmak istedim. Ne olduğunu anladıktan sonra “Hayhay, gurur duyarım” diyerek görevi kabul ettim.

Rakamlar ve kavramlarla Good4Trust

Good4Trust’da seneler geçti ve 7-8 yıllık zaman diliminde çok yol kat ettik. Güncel verilere göre 22.431 kayıtlı türetici, 484 kayıtlı üretici ve sistemde yer alan birbirinden değerli üreticilere aktarılan destek 2 Milyon TL’yi aştı. Tabii Good4Trust eko sisteminde yer alan türeticiler arasında birbirine sarılıp destekleme, yapılan iyilikleri bildirme ve damla aktarma gibi pozitif kültürü teşvik eden unsurlar var. Bunların sistem içerisinde binlerce örneğine tanık olabiliyorsunuz, bu da insanın moralini düzeltiyor, “ne güzel yürekli insanlarımız var” dedirtebiliyor. Good4Trust’ın güncel verilerine https://good4trust.org/press linkinden ulaşabilirsiniz.

Az önce birbirine sarılma, iyilikleri bildirme ve damla aktarmadan bahsettim. Platformda iyiliklerin paylaşıldığı ve teşvik edildiği bir bölüm de yer alıyor. Good4Trust, böylece platform takipçileriyle birlikte iyilikleri çoğaltmaya ve kişileri sorumluluk almaya davet ediyor.

Bu arada Good4Trust’ın geçen sene geliştirdiği Kapsayıcılık Sistemi yazılımsal anlamda da önemli bir fark yarattı. Sisteme üretici kabul sürecinin baştan aşağı değişmesine uygun olarak yapılan çalışmalarla yazılım sistemimiz de daha kapsayıcı hale geldi. Dahası, Kapsayıcılık Sistemi’ne uygun olarak geliştirilen 3 üretici seviyesi; ‘niyetli’, ‘azimli’ ve ‘adil’, gönüllü kullanıcı deneyimi tasarımcımız Sinem Kumdere tarafından görselleştirildi, görselleşen yeni üretici simgeleri yazılım ekibimiz tarafından uygulandı. Bu yazılımın ne kadar zor bir iş olduğunu şahsen gayet iyi bilenlerdenim. Emeği geçen herkese teşekkür ederim. İşte 3 üretici seviyesini aşağıda bulabilirsiniz:



Yurt dışı açılımları ve değerli ek çalışmalar

Bir de Good4Trust sistemini uluslararasına taşımak için de büyük bir gayret var. 2018 senesinde başlayan bu çaba şu anda Good4Trust’ın Güney Afrika’da ve Şili’de faaliyete geçmesini sağladı, Almanya, Hindistan ve İngiltere gibi ülkelerde de sistemin kurulma planlamaları devam ediyor.

Destekçi programıyla 50 kişi Good4Trust’a düzenli olarak bağış yapıyor. Bu sayı ekonomik krize rağmen artıyor.

Bir de Good4Trust.org, sosyal girişiminin sivil toplum kolu olan Türetim Ekonomisi Derneği tarafından yürütülen çeşitli projelere ve sivil toplum alanında faaliyet gösteren ve adil bir gelecek için çabalayan diğer kurumlara destek oluyor. Örnek vermek gerekirse 2019 yılında başlayan ve Türetim Ekonomisi Derneği tarafından yürütülen Kuzey Ege Çarşısı projesi kapsamında Kuzey Ege bölgesinden 30 adet üreticiyle birlikte çalışıldı, ihtiyaçlarına yönelik atölye ve etkinlikler düzenlendi. Üreticilere Good4Trust.org işbirliği ile yeni bir satış kanalı oluşturuldu, Kuzey Ege Çarşısı açıldı. Üreticilerin tanıtım filmleri çekildi. Bölgedeki sorunlara ve ekonomik yapıya odaklanan “Krizden Çıkış: Türetim Ekonomisi – Kuzey Ege” raporu hazırlandı: https://turetimekonomisi.files.wordpress.com/2021/08/krizden-cikis-kuzey-ege.pdf

Good4Trust'ın üreticilerinin önemli bir çoğunluğu kadınlardan oluşuyor, sisteme bir başka önemli katkısı Kadın ve İklim Projesi yani kısaca KAD.İM olmuştur. Proje boyunca “Kadim” Belgeseli, “Yaşamla Bir Oluyorum” Şarkısı, Kadın ve İklim Araştırma Raporu, İhtiyaç Analizi Araştırma Raporu, Adil ve İyi Uygulamalar Rehberi, Kadim.org İnternet Sitesi ve Dayanışma Ağı ortaya çıkarılmıştır.

Zehirsiz Sofralar Platformu ve 4. İyilik Şenliği

Geçen sene aynı zamanda Türetim Ekonomisi Derneği’nin kurucularından olduğu, Good4Trust.org ile destekçisi olduğumuz Zehirsiz Sofralar Platformu kuruldu. Soframıza gelen gıda ile gıda dışı tarımsal ürünlerin erişilebilir, sağlıklı ve güvenilir olmasını sağlamak için yapılacak faaliyetlerde tüm canlıların yaşam hakkını gözetecek, ekosistemi koruyacak, ihtiyaçlara odaklı, yerelliği ve kendine yeterliliği öncelikleyen Zehirsiz Sofralar Platformu altında Türkiye Organik Ağı (TORA), Zehirsiz Sofralar Pestisit Eylem Ağı (ZSPEA) gibi çeşitli ağlar da yer alıyor.

Bir de tabii benim de her sene müdavimi olduğum İyilik Şenliği’ni Good4Trust 4 senedir düzenliyor.  Bu yıl da Şişli Belediyesi işbirliğiyle düzenlenen İyilik Şenliği, 28 Mayıs Cumartesi günü Nişantaşı Sanat Parkı’nda yapıldı. 

İyilik Şenliği'nin ilk başladığı sene kurucusu olduğum EkoRE firması şenliğe katılanları bilinçlendirme amaçlı güneş enerji sisteminden cep telefonunu şarj edebilecek bir mekanizma kurdu. 

Bu seneki şenlikte Türkiye’nin çeşitli illerinden gelen 44 üretici yer aldı. Doğa dostu üreticilerin, ürünlerini sergileyip çeşitli sunumlar, uygulama ve deneyimleri gerçekleştiği şenlikte, ayrıca panel, söyleşi ve atölyeler düzenlendi.

Çarşımızda ve Good4Trust’ta buluşalım

Son olarak adil ve doğa dostu üretim yapan üreticiler ve satın aldığı ürünün nereden geldiğini, çevreye zarar verip vermediğini inceleyen, daha çok yerel ürün kullanmaya özen gösteren türeticilerin buluştuğu Good4Trust.org, bu tarafları sadece çevrimiçi (online) olarak değil aynı zamanda fiziki olarak da ‘Çarşı’ bölümünde bir araya getiriyor. İzmit’teki çarşımız buna çok güzel bir örnek. Bu çarşıyı ziyaret etmenizi tavsiye ederim.

Geleceğe daha iyi bir dünya bırakmak hayaliyle adil ve doğa dostu üreticilerin desteklendiği ve paylaştıkça çoğalmasını sağlamak için iyiliklerin paylaşıldığı bu platformu herkesin desteklemesini ve sahip çıkmasını umuyorum. Sistemin bir parçası olan, bizzat çalışan veya destekleyen harika gençlerimiz ve bu uğurda gönül vermiş tecrübeli arkadaşlarımızla birlikte Good4Trust’ı geliştirmeyi ve büyütmeyi amaçlıyoruz. Gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakabilmek için yapacak çok iş var. Good4Trust ve benzeri sistemler de bence bu anlamda ön plana çıkıyor. Haydi o zaman desteklerinizi bekliyoruz. İşe sisteme katılmakla başlayabilirsiniz: https://good4trust.org

Bonus: Good4Trust'ın kurucusu Uygar Özesmi'nin şirketlerin nasıl olması ve nasıl olmaması gerektiğini sade ve net bir dille anlattığı yazısını aşağıda paylaşıyorum:  

 

Not: Good4Trust modeli iklim değişikliğiyle verdiğimiz mücadelede önemli bir yere sahip. Çünkü üreticiler doğaya saygılı bir şekilde üretim yapmak zorundalar, türeticiler de bunu talep ediyor. Siz hala iklim değişikliğini inkar edenlerden misiniz (inanması güç ama hala böyle insanlar var)? O zaman Good4Trust'ın sosyal medyasında paylaşılan Birleşmiş Milletler'in gıda ve tarım kurumu olan FAO'nun düzenlediği IPCC (International Plant Protection Convention) Raporu'nun özetini aşağıda sizinle paylaşayım: 

 

Etiket: eğitim