KiÅŸisel gözlem ve saptamalarından yararlandığım bazı saÄŸlık uzmanlarının da endiÅŸeyle vurguladığı gibi, kışa girerken Covid-19 salgınının ülkemizdeki seyri maalesef hiç de iç açıcı deÄŸil. Bir yanda ÅŸu anki vakaların ilk kapanma dönemini defalarca katladığı, durumun ‘feci’ olduÄŸu dile getirilirken, diÄŸer yanda salgını ve önlemleri hâlâ yeterince ciddiye almayanlar riski daha da artırıyor.

Geçenlerde misafirliÄŸe gittiÄŸim bir binada aÅŸağıya inmek için asansöre bindim. Aynı asansörde bir hemÅŸire vardı. Herhalde özel hemÅŸirelik hizmeti veren bir merkezden gelip bu binada birine hizmet veriyor diye düÅŸündüm. Dikkatimi asıl çeken benim gibi çift maske takmış olmasıydı. Hiç vakit kaybetmeden hemen söze girdim:

– Siz de benim gibi çift maske takmışsınız. Medikal sektörde olan biri olarak durumu nasıl görüyorsunuz?

– Durum feci.

– Ne kadar feci?

– Tam rakamları hiçbirimiz bilemiyoruz ama bir tahmin yapabilirim; yasakların olduÄŸu dönemde bile hasta sayısı ÅŸu ankinin çeyreÄŸi kadardı bence.

– Yapmayın ya! Durum o kadar feci yani…

– Siz siz olun, aman dikkat edin. Bu iÅŸin ÅŸakası yok!..

– Tavsiyeniz için teÅŸekkür ederim.

Aynı gün içerisinde medikal sektörde yönetici olan yakın bir arkadaşımı aradım. HemÅŸirenin söyledikleri bende merak uyandırmıştı. Ona durumu sordum ve benzer bir cevap aldım:

– Durum feci, Serhan. Hastaneler doldu taÅŸtı. Aman dikkat et!

Esasında geçen aydan beri kiminle konuÅŸsam sıklıkla “Aman dikkat et, çember daralıyor” tarzında konuÅŸmalar duyar olmuÅŸtum. HemÅŸireyle diyaloÄŸumdan sonra algıda seçicilik misali durumun gittikçe kötüye gittiÄŸine dair haberler gözüme daha çok çarpmaya baÅŸladı. Tam da o günlerde siyasiler açıklamalar yapıp halkı uyarmaya baÅŸladılar.

Son olarak geçen gün yasaklar geldi. 20 Kasım’dan itibaren geçerli olacak yasaklarla ilgili detayları https://www.cnnturk.com/turkiye/sokaga-cikma-kisitlamasi-geldi-iste-yasak-olan-saatler-ve-tum-detaylar?page=11 linkinde okuyabilirsiniz.

‘KeÅŸke’ler dizisi…

Tüm bunları düÅŸünürken nerede hata yaptık diye aklımdan geçirmeye baÅŸladım. Sonrasında ÅŸunlar aklıma geldi ve kendi kendime birçok konuda ‘keÅŸke’ dedim. KeÅŸke;

• Pandeminin Türkiye’de baÅŸlangıcı olarak kabul edilen Mart ayında maske takma zorunluluÄŸu getirilseydi.

• Yurtdışından gelen uçuÅŸlara çok sıkı önlemler alınsaydı. ÖrneÄŸin, Türkiye vatandaşı olmayanları Covid-19 testi olmadan almasaydık. Testi pozitif çıkanı da ülkeye kabul etmeseydik.

• Spor karşılaÅŸmaları (futbol, basketbol  vb.) pandemi bitene kadar iptal olsaydı. Bu konuda Futbol Federasyonu’nu eleÅŸtiren bir yazı kaleme almıştım: https://www.serhansuzer.com/tr/futbol-super-ligimiz-basladi-hayirli-olsun-mu

• Uzaktan eÄŸitime devam edilseydi. Okulların kısmi açılması bence yanlış bir karar oldu. Çocukların kalabalık sınıflar içinde bir arada öÄŸrenim görmesi hem kendileri hem de aileleri için ciddi bir risk.

• Kalabalık set ekibiyle çalışan dizilerin ve filmlerin çekimi pandemi geçene kadar yasaklansaydı.

• Sinemalar pandeminin ilk günlerinden itibaren kapatılsaydı.

• DüÄŸün, sünnet, kutlama gibi kalabalıkların bir araya geldiÄŸi etkinlikler salgın bitene kadar yasaklansaydı. Millet ille de evlenmek istiyorsa -evlenme konusunda takıntılı olanlar veya aÅŸkından ölenler için söylüyorum- o zaman düÄŸün yapmadan açık alanda sosyal mesafeyi gözeterek, maskelerle, nikâh memuru, evlenecek çift ve iki ÅŸahidi geçmeyecek ÅŸekilde nikâhları kıyılsa, düÄŸünler de salgın sonrasına ertelenseydi.

• Restoran, bar gibi yerlerde ‘açık alan’ ve ‘sosyal mesafe’ mecburiyeti getirilseydi. Camı açılmayan mekânlar kapatılsaydı.

• Evlerde toplu etkinlikler yasaklansaydı. Buna kına gecesi, ev partileri, niÅŸan, kadınların toplu günleri gibi tüm etkinlikler dâhil.

• Yurt içine ve yurt dışına toplu halde gidilen seyahat turları yasaklansaydı.

• Covid-19 ile ilgili halkı bilinçlendirmek için televizyonların ‘prime time’ kuÅŸakları da dâhil her gün bilgiler aktarılsaydı.

Üzücü haber rekorları

Bu liste daha da uzar. Åžimdilik burada kesiyorum. Demek istediÄŸimi anladınız. Sonuçta bu basit hamlelerle Covid-19’lu sayısı çok daha az olabilirdi ve ÅŸimdiki yasaklarla bu ÅŸekilde muhatap olmazdık.

Ancak, ortada bir gerçek var. Åžu anda ikinci dalga çok daha sert vurdu. Yani, artık hiç kimsenin yazımın baÅŸlığında deÄŸindiÄŸim gibi bir “dalgaya alma” lüksü yok. Tam tersine durum çok ciddi. Salgın ciddi patlama gösterdi, hatta her geçen gün Covid-19’dan hastalanan ve vefat edenlerin sayısı yeni rekorlar kırıyor. Bence içinde bulunduÄŸumuz dönemde durumu kontrol altına almak için koyulan bu yasaklar doÄŸru karar. Tabii birçok kiÅŸinin farklı konularda eleÅŸtirilerini de duymamız mümkün. Kimi yaÅŸa göre kimi de saatlere göre yasakların getirilmesini, bazıları da koyulan yasakların karmakarışık olduÄŸunu ve kimsenin bir ÅŸey anlamadığını söylüyor. Bu konuyu esprili bir ÅŸekilde dile getirip sosyal medyada paylaÅŸanlar oldu: 

 

Sonuç olarak niyet doÄŸru. Küresel bir salgından geçtiÄŸimizin ve ciddi bir saÄŸlık krizi yaÅŸadığımızın farkında olmayan sevgili milletimizin sebebiyet verdiÄŸi, çarpan etkisiyle artan salgını durdurmak için sert bir el freni gerekiyordu. Bu da gerçekleÅŸti. Getirilen kısıtlamalar ne kadar karmaşık olsa kurallara uymaya çalışalım. Konuyu daha iyi anlayabilmeniz için getirilen yasakları açıklayan bir diyagramı sizlerle paylaÅŸmak isterim: 

 

KiÅŸisel tavsiyelerim

Bu arada yasaklar olsun olmasın pandemi sürecinde virüsü kapmamak ve kendinizi korumak için size bazı tavsiyelerde bulunmak isterim: 

• Çift maske takın.

• BulunduÄŸunuz her yerde mekânı mutlaka havalandırın. Havaların soÄŸumaya baÅŸladığı bu dönemde camı her zaman açık tutmak zorunda deÄŸilsiniz. Belli periyodlarla da camı açıp tekrar kapayabilirsiniz. Yeter ki bulunduÄŸunuz yer havalansın.

• GörüÅŸmelerinizi (toplantı, yemek vb.) mümkün olduÄŸunca açık mekânda yapın. EÄŸer açık mekân yoksa mutlaka penceresini açabileceÄŸiniz bir yerde olun ve hemen yakınınızdaki camı açın.

• Arabada giderken de yanınızda baÅŸkaları varsa mutlaka camı açın. Tümüyle açmanıza da gerek yok, aralasanız ve hava sirkülasyonunu saÄŸlasanız yeterli.

• Bağışıklık sisteminizi güçlü tutmanız çok kritik. O yüzden uykunuzu mutlaka iyi alın. Besininize dikkat edin. Mümkünse vitamin takviyesi yapın.

• Yapabiliyorsanız günde en az bir kere, mümkünse birkaç kere boÄŸaz gargarası yapın. Bu, tuzlu suyla da olur, özel gargara solüsyonlarıyla da olur, Listerine gibi ağız ferahlatıcı ancak aynı zamanda aÄŸzı temizleyen ürünlerle de olur.

• Burnunuzu da günde en az bir kez temizleyin. Su çekerek temizlemeniz bile yeterli.

• Mümkünse dışarı çıkmayın. Yalnızca çok gerekli olduÄŸu durumlarda dışarı çıkın, ancak tüm önlemlerinizi almayı ihmal etmeyin.

• Kullandığınız telefon ve laptopları günde en az 1 kez dezenfekte edin. Üzerini dezenfekte edecek (alkol bazlı) solüsyonlarla silin.

• Kalabalık yerlere girmeyin. Hele iç mekânsa hiç girmeyin.

• BulunduÄŸunuz her yerde sosyal mesafeye dikkat edin.

• KiÅŸisel hijyeninize ekstra dikkat edin. Günde bir kere duÅŸ almanın, ellerinizi sürekli yıkamanın veya kolonya/dezenfektan kullanmanın yanı sıra, dışarıdan bir yerden geldiyseniz yine mutlaka temizlenin.

• Dışarıdan ürün getirdiÄŸiniz (marketten yemek vb.) kapları, ÅŸiÅŸeleri vb. mutlaka dezenfekte edip buzdolabına veya dolaplara temiz ÅŸekilde yerleÅŸtirin.

• Bol sıvı tüketin.

• Özellikle yaÅŸlı olan kiÅŸileri ziyaretlerinizde ekstra dikkatli davranın. ÖrneÄŸin babaannenizin veya anneannenizin büyük bir yemek masası varsa, masanın ta öbür ucuna siz oturun. Evde yemek yerken mutlaka camı açın, yemek yeme hariç her koÅŸulda yanlarında da maske takın.

KiÅŸisel olarak çok dikkat ettiÄŸim bu konularda size verebileceÄŸim öÄŸütler ÅŸimdilik bunlar. Aşının çıkmaya baÅŸladığı müjdeleri geliyor gelmesine de, o aşıların bize ulaÅŸması vakit alacak gibi duruyor. Bu iÅŸin uzmanları, ortamın en erken bir sonraki kışa kadar normale dönebileceÄŸini belirtiyorlar. O zamana kadar yasaklar olsun olmasın mutlaka yukarıdaki tavsiyelerime uyun.

Covid-19’a yakalanıp tedavi görenlerin hepsi benzer ÅŸeyler söylüyor: “Bu çok feci bir hastalık... Aman yakalanmayın... Ä°nsanı mahvediyor… Bizim hayatta kalmamız büyük bir lütuf oldu… Tanrıya ÅŸükürler olsun.”

Buradaki en kritik konu aşı olana kadar kendinizi korumanız ve Covid-19’a yakalanmamanızdır.

Herkese kolaylıklar, hastalananlara geçmiÅŸ olsun, yakını vefat etmiÅŸ olanlara Allah’tan rahmet, tüm insanlara da sabırlar dilerim. Hepimiz aşı olana kadar diÅŸimizi sıkmak zorundayız. Ha gayret!..

Etiket: sağlık