Uzun süredir güneÅŸ enerjisiyle ilgili yazı kaleme almamıştım. Geçenlerde PV Magazine’de iki güzel makaleye denk geldim. Yaklaşık 13 senedir güneÅŸ enerjisiyle ilgili her yerde bangır bangır söylediÄŸim her ÅŸeyin 2023 ve 2024 senelerinde gerçekleÅŸmeye baÅŸladığını bu yazılarda okuyunca keyiflendim. GüneÅŸ enerjisinin açık ara en büyük enerji kaynağı olma yolundaki ilerleyiÅŸini sizlerle paylaşıp yorumlayacağım.

Öncelikle enerjide yeni eklenen kapasitelerde açık ara en fazla kapasiteye güneÅŸ enerjisinin sahip olduÄŸuna dair Prof. Andrew Blakers’ın ISES* raporlarına dayanarak kaleme aldığı makaleyi ÅŸu linkte okuyabilirsiniz: https://www.pv-magazine.com/2024/04/24/the-fastest-energy-change-in-history-still-underway/?utm_source=Global+%7C+Newsletter&utm_campaign=90e0481fcc-dailynl_gl&utm_medium=email&utm_term=0_6916ce32b6-90e0481fcc-160022974. John Fitzgerald Weaver’ın EIA raporlarına dayanarak yazdığı makalenin linki de ÅŸöyle: https://pv-magazine-usa.com/2024/01/10/more-than-50-gw-of-new-solar-projected-in-2024/?utm_source=USA+%7C+Newsletter&utm_campaign=944851ee87-RSS_EMAIL_CAMPAIGN&utm_medium=email&utm_term=0_80e0d17bb8-944851ee87-159228941.

Makalelerden çıkarımlarımız

Åžimdi gelelim bu iki makaleden çıkarımlarımıza. Zaten bildiÄŸimiz bir konuyu verilerle teyit eden bu iki yazıdan çıkan sonuçlar ÅŸu ÅŸekildedir:

1) Enerjide yeni eklenen kapasitelerde yenilenebilir enerji açık ara önde. Yenilenebilir enerjinin yıldızı da hepsinden daha fazla kapasite eklemelerine tanık olduÄŸumuz güneÅŸ enerjisi. 2023 yılında güneÅŸ ve rüzgar enerjileri, küresel net üretim kapasitesi ilavelerinin yaklaşık %80'ini oluÅŸturdu. 2023 yılında diÄŸer tüm elektrik üretim kaynaklarının toplamına kıyasla dört kat daha fazla yeni güneÅŸ ve rüzgar enerjisinden üretim kapasitesi kuruldu. AÅŸağıdaki grafikten net rakamları görebilirsiniz. 

2) GüneÅŸ enerjisinin ÅŸimdiki kurulu kapasitesi 10 yıl öncesinin tam 10 katı. GüneÅŸ enerjisinin kurulu kapasitesi her 3 yılda bir iki katına çıkıyor.

3) Kümülatif küresel güneÅŸ enerjisi kurulu kapasitesi 1,4 TW'ı geçti ve kümülatif üretim 1,7 TW'a ulaÅŸtı. Toplam kurulu güneÅŸ enerjisi kapasitesi 2017 yılında toplam nükleer kurulu kapasiteyi aÅŸtı. 2022'de rüzgârı, geçen yıl da hidroelektrik enerjisini geride bıraktı ve 2024'te de fosil yakıtları geçmesi bekleniyor.

4) Yıllık %20'lik mevcut büyüme oranlarıyla güneÅŸ enerjisi, 2025'te kömürü geçerek küresel üretim kapasitesinin en büyük bileÅŸeni haline gelecek.

Her ÅŸey elektrikli hale geliyor

5) Teknolojide trend “Her ÅŸeyin elektrifikasyonu.” Yani bir baÅŸka deyiÅŸle, fosil yakıtları yakıp enerji üretme devri kapanıyor. Her ÅŸey elektrikli hale geliyor. Elektrikli araçlar, elektrikli ısı pompaları, elektrikli fırınlar ve hidrojen üretim tesisleri buna birkaç örnek. ElektriÄŸin kaynağı olarak da güneÅŸ ve rüzgar ön plana çıkıyor.

6) Ä°nÅŸaat tedarik zincirleri ve diÄŸer üretim teknolojilerine yönelik faaliyetler artık güneÅŸ ve rüzgâr enerjisi sektörlerine göre çok daha küçük kaldı.

7) Sadece ABD’de 2024'te 50 GW'tan fazla yeni güneÅŸ enerji ek kapasitesi öngörülüyor. Bu konuda liderliÄŸi açık ara elinde bulunduran Çin’in her sene en az 25-30 GW’lık ek kapasite eklediÄŸinin de altını çizmek isterim. ABD’de 2025 yılı için öngörülen rakamlara bakıldığında, toplam 65 GW'lık güneÅŸ enerjisi kurulumu öngörülüyor.

8) Küçük ölçekli güneÅŸ enerjisi üretiminin 2024 yılında toplam elektrik üretimine %2 oranında katkıda bulunacağı, 2025 yılında ise bu oranın %2,3'e çıkacağı öngörülüyor. Bu, güneÅŸ enerjisinin 2024 yılında kullanılan toplam elektriÄŸin %8'ini, 2025 yılında ise %9,3'ünü kapsayacağı anlamına geliyor. 2025 yılında yeni eklenen kapasite 65 GW'a ulaÅŸacak olursa, 2026 yılında güneÅŸ enerjisi tüm elektrik üretiminin yaklaşık %11'ini karşılayabilir.

Kömürdeki düÅŸüÅŸü güneÅŸ enerjisi ikame ediyor

9) ABD’de elektrik üretiminin 2024 yılında %3 artacağı, kömürün %9 oranında düÅŸeceÄŸi ve doÄŸalgazın sabit kalacağı düÅŸünüldüÄŸünde, bu, kömürdeki düÅŸüÅŸün yerini güneÅŸ enerjisinin aldığı ve %3'lük büyümeyi kapsadığı anlamına geliyor. Darısı Türkiye’nin ve diÄŸer ülkelerin başına.

10) 2024'te gaz ve kömür kullanımının azalması nedeniyle, bu durum elektrik emisyonlarının yüzde bir oranından daha az düÅŸmesine, ardından 2025'te %2,5 düÅŸmesine yol açacak. Ancak dönem boyunca petrol kullanımı sabit kalacak, yani toplam emisyonların 2024'te sabit kalacağı tahmin ediliyor. 2025'te ise yüzde 1,7 oranında düÅŸüÅŸ yaÅŸanacak. Burada da ABD yönetiminin nasıl tavır takınacağı çok kritik.

Ä°stense 3 yılda %100 yenilenebilir enerjiye geçilebilir

BulunduÄŸum her ortamda ÅŸunu dile getiriyorum: Arkasında devlet iradesi olduÄŸu takdirde herhangi bir ülkede yaklaşık 3 sene içerisinde %100 yenilenebilir enerjiye geçilmesi mümkün. EÄŸer çok hızlı bir deÄŸiÅŸim istenmiyorsa, ülkeler bunu hiç zorlamadan 5 senede gerçekleÅŸtirebilir. Belki yukarıdaki makalenin özetini okuyup “bu ne hız” diyebilirsiniz. Bense bu deÄŸiÅŸimin hâlâ potansiyel dönüÅŸüm hızının altında olduÄŸunu belirtmek isterim. Yine de buna da ÅŸükür. Bu noktaya gelebilmek için 10 senenin üzerinde bir zaman diliminde insanlara laf anlatmaktan dilimde tüy bitti. Sonunda ideal ortama doÄŸru ilerliyoruz. DoÄŸru yoldayız.

 

Bonus: %100 yenilenebilir enerjiyle ilgili iki yazı paylaÅŸmak isterim: 

1. 2013 senesinde Turkish Policy Quarterly'de kaleme aldığım "Türkiye neden %100 yenilenebilir enerjiyi hedeflemeli?" baÅŸlıklı yazım: http://turkishpolicy.com/article/632/why-turkey-should-aim-for-100-renewable-energy-summer-2013

2. IEEE'in (Institute of Electrical and Electronics Engineer) yayın organında Andrew Blakers, Matthew Stocks, Bin Lu, Cheng Cheng ve Ryan Stocks tarafından kaleme alınan "%100 yenilenebilir elektriÄŸe giden yol" baÅŸlıklı makale: https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=8836526

* ISES, Uluslararası GüneÅŸ Enerjisi TopluluÄŸu, 1954 yılında kurulmuÅŸ, herkes için %100 yenilenebilir enerjiye sahip, verimli ve akıllıca kullanılan bir dünya hedefiyle çalışan, BM onaylı bir üye STK'dır.

Etiket: ekoloji